Jan ten Brink *1828 - † 6 juli 1872.

In 1861 heeft een zekere Jan ten Brink uit Enschede zich bij de Kruisgemeente van Borne aangesloten. Wie was die Jan ten Brink? We zullen proberen daar een beeld van te vormen. Jan ten Brink trouwde in november 1855 op 26 jarige leeftijd met een 27 jarige dienstmeid Aleida Rusius of Ruzius. Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren. In een korte levensbeschrijving in de Kerkeraadsnotulen van 19 juli 1872 staat het één en ander over hem geschreven. Jan was al vroeg wees. Hij heeft zijn opvoeding gekregen in een gezin waar de kennis van de waarheid nog gevonden werd. Hij leerde als kind al gauw te vertrouwen op Gods beloften. Maar, zegt Ds. I. de Wolff: ‘De vorst der duisternis wist die indrukken in hem uit te wissen door hem op zijn eigen gerechtigheid te doen steunen als op een godsdienst die Gode aangenaam was en waarin hij meende het al ver gebracht te hebben.’ Toen hij in militaire dienst moest, werd hij al gauw mee gezogen met al zijn vroomheid van eigen fabrikaat. Daar ging hij geestelijk eigenlijk behoorlijk onderuit. Hij onderscheidde zich ook in taalgebruik in het geheel niet van levensstijl van zijn medesoldaten. Terug in Enschede werd hij weer in de godsdienst van die tijd opgenomen. Hij deed weer zijn normale plichten in de kerk en op de werkvloer. Hij trouwde met zijn Aleid, kreeg kinderen. Hield ze plechtig ten Doop. Toch was Jan ten Brink er nog niet. Hij wist toen ook nog niet wat God met hem voor had. Dat er grote veranderingen in zijn leven zouden gaan gebeuren. Dat hij een instrument in Gods hand zou zijn in de stad waarin hij woonde. Dat gebeurd op Gods tijd. Hoe dat gebeurde weten we niet. We weten wel dat de Here God hem zijn zondige leven liet zien. Dat hij zijn eigen goddeloze eigengerechtigheid leerde kennen. God begint altijd in het hart van de mens die Hij roept. Mogelijk nog beter gezegd in de ziel. Ook bij Jan ten Brink. Daar zien we de eerste beginselen van de Afscheiding. Er volgde een harde langdurige strijdt. Maar God stelde ten Brink in de ruimte door hem in de Heilige Geest bekend te maken de weg der zaligheid die in Christus is geopenbaard. Hier zitten we als het ware in de kraamkamer van de Afscheiding in Enschede. Dat gebeurt eigenlijk met alle reformatiewerk. Dat begint, van Godswege, in de ziel van de mens. Daar begint de grote strijd. Ook bij Jan ten Brink. Denk nu vooral niet dat het leven dan gemakkelijk wordt. Ook bij ten Brink niet. Iemand die christen wordt krijgt het niet gemakkelijk. Heel veel dingen moeten aan geleerd worden. Er komt heel veel strijd in het leven. Een strijd van vallen en opstaan. Van bidden, bidden en lezen. Heel veel lezen, vooral in de Bijbel. Dat vooral. Er komt dan een enorme leeshonger. Een enorme, kolossale inhaalslag vindt dan plaats. Dat zal ook bij Jan ten Brink zijn gebeurd. Hij zal door het lezen in de Bijbel steeds meer het tekort in de zondagse prediking zijn gaan zien. Want daarin was geen Woordverkondiging, geen Schriftopenbaring, geen bediening der Verzoening, geen rijkdom van het Verbond, geen bediening van de tucht enz, enz te bespeuren. In dit verstikkende klimaat kon ten Brink het op het laatst zich niet meer vinden. Hij bleef thuis. Met zijn vrouw Aleid begon hij met het lezen van oude schrijvers. God zorgde ook toen. Hermen Kamp, de broodbakker van de Zuiderhagen werd zijn hartevriend. In juni 1865 werd ten Brink  in de al reeds geïnstitueerde gemeente, gekozen tot diaken, en in 1867 tot ouderling van de Kruisgemeente te Borne. Hermen Kamp werd toen in zijn plaats diaken. Jan ten Brink is de eerste ouderling geweest in Enschede. Op 6 juli 1872 overleed Jan ten Brink op 43 jarige leeftijd. Zijn taak voor de Here God was volbracht. De notulen van de kerkeraadsvergadering van 19 juli vermelden dat hij een bediende was bij een fabrikant, en dat hij altijd het beste zocht voor het volk en dat van zijn patroon. Deze notulen waren ondertekend door H. Kamp, W. Lasonder en J. Haverkate.

Zie voor de kerkgeschiedenis van Enschede op:

http://hennepe.jouwweb.nl/kerkgeschiedenis-enschede-deel-1-2-3-en-4

Tiel, januari. 2008-01-06

Egbert van de Haar.