Kerkgeschiedenis Glanerbrug, van Afgescheidenen tot Vrijgemaakten.

 Glanerbrug zit vol met verhalen!!!! Schrijf ze op, en stuur ze naar de Historische Kring Glanerbrug.

                                       Deel 1.

'

Het ontstaan van de Gereformeerde kerk Glanerbrug.

Een gevolg van de Afscheiding in Nederland en Duitsland.

Deel 1.

 

Glanerbrug is een dorp gelegen tussen Enschede en de Nederlands – Duitse grens. Wanneer Glanerbrug precies is ontstaan is niet bekend. Vast staat dat het nog niet zo oud is. Tenminste nog geen honderden jaren. Zeker niet in de prehistorie. Wel is in de omgeving een bronzen bijl gevonden van circa 2000 jaar voor Christus. Rond het jaar 1000 stond er in het Aamsveen een borg, ‘de Holterhof.’ Daar hebben enkele eeuwen een aanzienlijk geslacht op gewoond. Later is de borg in het verval geraakt. In ruim 1500 is er een brug over de Glanerbeek gebouwd. Dat is op ongeveer dezelfde plaats waar nu de grensovergang is. In 1597 marcheerde Prins Maurits met zijn leger vanuit Gronau vermoedelijk over deze brug richting Enschede. De brug is later van groot belang geweest voor de ontwikkeling van Glanerbrug. Het was een belangrijke verbinding van de handelsroute Deventer – Munster. In 1865 wordt het Redemptoristenklooster geopend. Daar is ook een seminarie bij gebouwd. Enkele jaren later ontwikkeld zich een gebeurtenis die grote gevolgen heeft voor Glanerbrug. Er ontwikkelen zich aan de Duitse kant van de grens grote textielbedrijven. Circa 1850 richt de Enschedese Katoenspinnerij in Gronau een katoenspinnerij op. Gevolgd door een weverij en ververij door de familie ten Cate, de firma van Delden van Jordaan en van Heek. En vlak over de grens begint in 1880 de familie ter Kuile de Baumwollspinnerij ‘Eilermark.’ Dit alles geeft aan duizenden gezinnen werk. Vele gezinnen verhuizen van Friesland Groningen en Drente naar Enschede, Gronau en Glanerbrug. Het Twents Dagblad Tubantia bericht op 4 januari 1927 dat begin juni ongeveer 200 gezinnen uit Drente in Enschede gevestigd zullen zijn. Ook in Glanerbrug worden er woningen gebouwd. De Dr. Stamstraat, Tolstraat, Schipholtstraat, Kerkstraat enz worden gebouwd. Onder hen bevinden zich veel kerkmensen van verschillende richtingen. Rooms – Katholieken, Nederlands Hervormden, Gereformeerden. De Rooms – Katholieke kerk wordt in 1903 in gebruik genomen. De Nederlands Hervormde kerk in 1906. En de Gereformeerde kerk wordt 14 november 1908 officieel in gebruik genomen. Maar voordat de Gereformeerde kerk er in Glanerbrug was woonden hier al wel Gereformeerden Hoe heeft het een en ander zich ontwikkeld? Hoe heeft God er voor gezorgd dat hier een kerk is gekomen. Voor die geschiedenis moeten we ver in de tijd terug.

We moeten terug naar de Afscheiding van dominee Hendrik de Cock. Er heerste grote ontevredenheid in de toen nog geheten Nederduits Gereformeerde kerk in Nederland. Maar ook in de Reformierte Kirche het Duitse grensgebied Graafschap Bentheim en Ost Friesland. Er heerste een grote bezorgdheid in verband met de Rationele en Kantiaanse prediking. Er ontstaan contacten met afgescheiden gemeenten in Nederland. Dat had tot gevolg dat er in deze streken gemeenten werden gesticht. De kerk van Uelsen of Itterbeck is op 1 januari 1838 gesticht door dominee A.C. van Raalte. Deze was toen predikant van Genemuiden – Mastenbroek. En op 7 mei 1840 sticht dominee H de Cock van Ulrum een gemeente te Bentheim. Deze gemeenten noemen zich ter onderscheiding Alt Reformierte Kirche. De contacten met de Nederlandse gereformeerde kerken blijven bestaan. Ook de kerktaal is nog geruime tijd Nederlands geweest. In 1923 is er een voorlopig aansluiting met het gereformeerde kerkverband in Nederland. Zelfs tot in 1981 wordt er nog een Synode in Bentheim gehouden.

We gaan weer terug in de tijd. Nee niet naar de dag van de instituering van de gemeente te Glanerbrug. We gaan terug tot voor 1895. Ik maak hier uitsluitend gebruik van het uitstekende boekje van Ds. Sj. Zwaan zoals in de literatuur staat vermeld. Andere lectuur heb ik tot op heden niet kunnen vinden. Onder de Nederlanders die in Gronau zijn gaan wonen zijn ook een aantal Gereformeerden. De Gereformeerde kerk van Enschede heeft zich toen over hen ontfermd. Op deze manier konden zij wel geestelijk bearbeid worden. Daar stond wel tegenover dat men dan wel van Gronau naar Enschede moest komen voor het volgen van catechisatie en vereniging. En dat wel allemaal te voet. Dat was echt geen kleinigheid. Het hebben van een eigen gebouwtje was dan ook geen overbodige luxe. Op de classisvergadering van 25 april 1895 verschijnen er enkele afgevaardigden van de Gereformeerde kerken A en B van Enschede. Het kerkblad in de Graafschap Bentheim en Ost – Friesland, ‘De Grensbode’ vermeld daarvan het volgende:

Zij berichten over de arbeid die van Enschede uit in Gronau, Westfalen, is verricht. Daar hebben zich ongeveer 60 leden van de kerk van Enschede gevestigd, die in prediking en catechese van Enschede uit bearbeid zijn, met gevolg dat ook enige inwoners van Gronau hun genegenheid kenbaar maken voor de gereformeerde leer. Men vroeg nu de raad en de medewerking van onze classis, in het bijzonder ook hulp voor de bouw van een lokaal voor de eredienst.

Besloten werd dat er deputaten werden benoemd om deze zaak te behandelen met de raden van Enschede en Gronau. In de ‘Grensbode van 1 juli 1895 doen deze deputaten ds. J. Bakker van Emlichheim en ouderling Brookhuis uit Wilsum hun verslag. Zij bevelen een inzameling voor de bouw van een kerkje in Gronau van harte aan. Het gelukt de gemeente in wording niet om een geschikte huurgelegenheid te vinden om er te vergaderen. Vergaderen in een woning is door de politieverordening niet toe toegestaan. Maar Bakker ter Denge heeft een stuk grond dat hij vrijwillig afstaat voor de bouw van een kerkje. De deputaten van de classis geven opdracht dat de geldelijke inzameling kan beginnen Op 5 december 1895 blijkt dat bijna alle gemeenten in Duitsland voor de kerkbouw in Gronau hebben gecollecteerd. Maar ook de kerken in Nederland worden daarvoor benaderd. Besloten werd dat men met de bouw kon gaan starten. Op 23 januari 1896 werd het kerkje in gebruik genomen. Aannemer was dhr. Lazonder uit Enschede. Het gebouw bevatte circa 150 zitplaatsen en kostte DM 3.478,83. In de eerste dienst gaat Ds. Gideonse voor, leest Ezra 6, 1 – 8 en houd een prediking over Psalm 118, vers 24 en 25.

 

Het gereformeerde kerkje te Gronau.

 

De groep leden in Gronau groeit en groeit. Het ledental is dan al circa 180 leden. De zorg van de kerken van Enschede voor Gronau werd dan ook te zwaar. Op 20 maart 1899 werd dan ook door de kerken A en B van Enschede besloten om de gemeente van Gronau te gaan institueren door de ambten in te stellen. Dat gebeurd op 21 maart. Op die vergadering zijn de 23 manslidmaten aanwezig. Aanwezig zijn namens de classis Bentheim de afgevaardigden ds. P. D. de Groot van Emlichheim en ds. E. Kolthoff van Veldhausen. Voor de kerk van Enschede de brs. E. Breteler en J. Lasonder. De vergadering wordt geopend door ds. de Groot met gebed, het zingen van psalm 133 vers 2 en 3, en het lezen uit 1 Korintiërs 12. Gekozen zijn tot ouderling de brs. G. Hoogland, G. Bruis, en Joh. Ruiter. Tot diaken de brs. K. v.d.Meer, en G. Gritter. Een deel van de leden te Lonneker woonachtig zal tijdelijk bij Gronau worden gevoegd. De eerste kerkeraadsvergadering wordt gehouden op zondag 9 april. Daar wordt br. K. v. D. Meer gekozen tot scriba van de kerk. De kerk van Gronau zal zich aansluiten bij de classis Bentheim en zal de naam Oud Gereformeerd dragen. (Alt Reformierte Kirche) Zo komt de gemeente des Heren tot openbaring in het Duitse Gronau. De gemeente te Gronau heeft zo werd 10 oktober 1899 medegedeeld op de classis, 189 leden waarvan 79 belijdend lid zijn.

Half om half.

We gaan snel verder in de tijd. Het is 1906. Het aantal leden van de kerk van Gronau lag toen op omstreeks 400 leden en is daarmee een van de grootste Altreformiert kirchen in Duitsland. Maar het dorp Glanerbrug groeide. Er werden behoorlijk wat woningen gebouwd. Steeds meer Nederlanders die in Gronau werken of gaan werken besluiten om in Glanerbrug te gaan wonen. Dit had tot gevolg dat het aantal gereformeerden in Glanerbrug groeide en in Gronau iets afnam. In 1906 was dat half om half. Op de classis Bentheim wordt op 16 oktober gepraat over de mogelijkheid om in Glanerbrug een gemeente te stichten. Dit op verzoek van de kerkeraad van Gronau. Men zou op die manier twee zelfstandige gemeenten krijgen met een gezamenlijke predikant. Er wordt langdurig over gepraat op verschillende vergaderingen. Zowel op de classis Bentheim als op de classis Deventer. De in Gronau en in het Losserse veld wonende leden voelen weinig voor een splitsing. De in Glanerbrug wonende leden wel. De leden die in Glanerbrug wonen hebben zich toen tot de kerkeraad van Enschede gewend. De brs K v d Berg, H Klijnstra en H. Ruiter bepleiten op 30 oktober 1906 op de vergadering voor het institueren van een eigen gemeente te Glanerbrug. Zij achten zich gerechtigd Enschede om hulp te vragen, daar Glanerbrug en Gronau zeven jaar daarvoor nog onder de bearbeiding van Enschede vielen. Na overleg met de classis Deventer te hebben gepleegd, heeft de kerk van Enschede ds. Prinsen en de Bruijn afgevaardigd naar de classis Bentheim op 9 en 10 april 1907. De classis benoemd deputaten die naar een oplossing moeten zoeken. Een week later komt het verlossende woord. Het is huns inziens, gehoord hebbende de verschillende meningen, het beste dat Glanerbrug een zelfstandige gemeente wordt. De classis Deventer moet daarvoor zorg dragen. Deze classis besluit op 16 mei dat de kerk van Enschede daarbij de brs. in Glanerbrug behulpzaam moet zijn. Op 7 juni 1907 is er een vergadering belegd.

Aanwezig zijn Ds. Prinsen en Ds de Bruijn en twee ouderlingen van de kerk van Enschede. Verder zijn er 26 manslidmaten van Glanerbrug. Men opent de vergadering door te zingen het derde vers van Psalm 103 en het lezen van Jesaja 62. Ds. Prinsen is de voorzitter. Bij de stemming worden de brs. H.L. v. d. Boomgaard, A. Hoogenkamp, R. Klijnstra en H. Ruiter gekozen tot ouderling. De brs. K. v. d. Berg, H. v. Dijk, en P. Manden worden gekozen tot diaken. Een paar dagen later bleek dat er verkeerd was geteld. Niet P. Manden maar H. Drost moest worden benoemd. Men besloot daarom het aantal diakenen uit te breiden. Het was dus nu vier ouderlingen en vier diakenen. Op zondag 16 juni zijn ze bevestigd door ds. de Bruin van Enschede. Deze wordt later consulent. De kerk van Glanerbrug heeft bij de instituering 206 leden.

Gronau.

Het ledental van Gronau loopt daarna gestaag terug. Had men in 1907 nog bijna 200 leden, op 11 mei 1909 zijn dat er 168. Ondanks dat de oefenaar J. de Braal tot voorganger wordt benoemd. In 1915 zijn er nog maar 154 leden. Op 29 juni 1913 wordt ds. J. Bakker bevestigd tot predikant van Gronau. We zitten dan vlak voor de eerste wereldoorlog. Ds. Bakker heeft de gemeente alleen maar zien slinken. Velen trekken weg naar Glanerbrug vanwege de oorlog en de slechter wordende levensomstandigheden in Duitsland. In 1920 heeft de kerk van Gronau nog maar 53 leden. Deze wonen voornamelijk in Losser en Overdinkel. Ds. J. Bakker is inmiddels verhuisd naar Glanerbrug. Daar geeft hij in verband met de vacante periode catechisatielessen, en gaat af en toe voor in de zondagse eredienst. In Overdinkel worden sinds 1912 nog diensten gehouden op een doordeweekse dag. Later op een zondag. In 1923 worden er ook weer kerkdiensten gehouden in Gronau. Maar de verwachte terugkeer van de Nederlanders blijft uit. Op 1 augustus 1928 wordt de kerk van Gronau opgeheven. Glane en Overdinkel vallen voortaan onder de zorg van Glanerbrug en de leden uit Losser worden bij Oldenzaal onder gebracht. Ds. J. Bakker wordt formeel over genomen door de kerk van Bentheim. Hij gaat in Soestdijk wonen. In 1933 krijgt hij zijn emeritaat. Hij overlijdt in 1936. Het kerkje in Gronau wordt nog enige tijd gebruikt door een andere geloofsgemeenschap. In de jaren 70 wordt het afgebroken om plaats te maken voor de nieuwbouw. De kerk heeft gestaan in de Wallstrasse 28 te Gronau.

Predikanten die de kerk van Gronau hebben gediend zijn:

Hermann Philipp Friedrich Carl Graefe.

17 – 02 – 1871 - † ?

Gronau 1902 - 1903.

Hermann Friedrich Karl Paul Gräfe is geboren op 17 februari 1871 te Salzwedel, Silezië . Hij studeerde aan het Gymnasium te Sorau, daarna twee jaar aan de universiteit te Breslau. Op 22 september 1892 heeft hij zich in laten schrijven aan de Theologische Hogeschool te Kampen. Hier is hij ziek geworden. Hij is enige maanden verpleegd ten huize van zijn vriend Ds. L. Bouma te Middelburg. Hij was kandidaat 17 juli 1895.Op 24 november predikant 1895 in Laar, Graafschap Bentheim. In 1898 Görlitz de Vrije Gereformeerde Kerk. Gronau oud Gereformeerde kerk 12 oktober 1902. Görlitz 1903.

Literatuur: Album Studiosorem Campensis.

 

Martinus Herman Johan Bosch.

* 19 – 07 – 1874 - † 28 – 04 – 1916.

Gronau 1903 – 1906.

Martinus Herman Johan Bosch is geboren te Kollum op 19 juli 1874. Eerst was hij winkelbediende te Kampen. Op 12 januari 1893 ingeschreven aan de Theologische Hogeschool te Kampen. Kandidaat op 28 oktober 1901. Beroepen te Gronau (Bentheim) 5 juli 1903. Diende de gemeente van Gronau van 1903 tot 1906. Daarna heeft hij zijn ambt neergelegd, en ging over naar de Ned. Herv. Kerk. Na zijn overgang naar de Ned. Herv. Kerk is hij nog predikant geweest zowel in West – Indië als in Oost – Indië. Waarschijnlijk heeft hij zijn naam uitgebreid met van Loenen. Hij was getrouwd met Alida van Loenen. Deze is geboren te Weesp op 24 – 09 – 1872 en overleden op 24 – 04 -1953. Martinus Herman Johan Bosch van Loenen is te Kampen overleden op 28 – 04 – 1916.

 

Oefenaar J. de Braal.

Gronau 1907 - 1909.

Jan de Braal, waarschijnlijk geboren in 1843 te Zierikzee. Gehuwd met Alida Rietdijk. ( Geboren te Alblasserdam op 11 – 08 – 1847 en overleden te Meppel op 03 – 09 – 1898) J. de Braal was agent voor het Chr. Nationaal Schoolonderwijs. Werd met ingang van 1 juli 1898 benoemd tot colporteur Bijbellezer in Drente. Oefenaar te Vledder op 7 januari 1900 tot 2 november 1902. Gronau (Bentheim Duitsland) 1907. Ruinen 7 november 1909 tot 12 mei 1912. Op de Generale Synode van Arnhem 1902 was hij Ouderlingafgevaardigder van Drente.

Jacob Bakker.

* 2 – 09 – 1864 - † 7 -10 – 1936.

Gronau 1913 - 1928.

Jacob Bakker werd op 2 september 1864 te Dordrecht geboren. Na een aantal jaren te hebben gewerkt legde hij deze werkkring neer om theologie te gaan studeren. In 1901 was hij kandidaat. Hij heeft de gemeente te Wons gediend van 15 september 1901 tot 24 mei 1909. De kerkeraad had hem de Dienst des Woords ontzegd waarop de losmaking van de classis volgde. Hij vestigde zich te Gronau ( Bentheim Duitsland) waar hij de gemeente bijstond in de Dienst des Woords. Hier was hij predikant vanaf 20 juni 1913. Toen de eerste wereldoorlog uitbrak moest hij Gronau verlaten wegens de ‘Grenzsperre’. Het kerkgebouw aan de Wallstrasse 28 werd gesloten. Het kerkelijk leven werd zo goed zo kwaad het ging voortgezet binnen de Nederlandse grenzen. Dit gebeurde vooral in Overdinkel, dat ook tot het kerkelijke gebied van Gronau behoorde. De kerkdiensten werden gehouden in de openbare school. Na de eerste wereldoorlog was terugkeer mogelijk. Het kerkgebouw, dat enigszins beschadigd was door de oorlogshandelingen, kon nadat het was hersteld, weer in gebruik worden genomen. Het kerkelijk leven kwam weer enigszins op gang. De gemeente te Gronau ging in ledental steeds verder achteruit door de opkomst van het dorp Glanerbrug. Op 1 augustus 1928 werd zij opgeheven. Zo kwam dominee J. Bakker andermaal zonder vaste bediening van het Woord te staan. Hij was toen 63 jaar. Van de Synode van Middelburg krijgt hij in augustus 1933 emeritaat. Hij vestigde zich in Soestdijk. Na verloop van tijd werd hij ziek. Een geestesziekte begon zijn denkvermogen aan te tasten. Hij werd daarom opgenomen in de stichting ‘Bloemendaal’ te Loosduinen. Daar is hij vijftien dagen later op 7 – 10 - 1936 overleden. Jacob Bakker was te Wons gehuwd met Baukje Dijkstra die hem heeft overleefd. Literatuur: Jaarboek Gereformeerde kerken 1937, pagina 455 – 457.

Mijn bijzondere dank gaat uit naar dhr. G. Rosier die de gegevens van alle predikanten, van zowel de kerk van Tiel als die van Gronau en Glanerbrug, voor mij heeft opgespoord.

 

 

Schuurkerk in Glanerbrug.

 

 

Kerk. Dan denk je al gauw aan een mooi groot gebouw, eventueel met een kerktorentje. Maar de Gereformeerde kerk in Glanerbrug begint in een schuur aan de Zwarteweg. Deze heeft men kunnen huren van de heer Lageveen. Toch ging de gemeente voortvarend te werk. Op 12 september 1907 wordt de koopakte getekend voor een stuk grond aan de Aamsveenweg. Aamsveenweg? Bij deze formulering van Ds. Sj. Zwaan keek ik even vreemd op. Van de Historische Kring Glanerbrug kreeg ik, verkort weergegeven, de informatie zoals bij de Literatuur staat weergegeven. 1

De bouw van de kerk geschied door J. v. d. Berg en P.J. Bakker uit Enschede. Kosten fl. 5350, - De eerste koster is B. van Dijk. Hij verdiend daarmee fl. 48, - op jaarbasis. In de kerk komt een gehuurd orgel uit Enschede. De officiële in gebruikname vindt plaats op 14 november 1908. In deze feestelijke dienst gaat voor ds. H. de Bruijn te Enschede. De kerk, welke een afmeting heeft van 15 bij 10 meter, bied plaats aan 227 personen, waarvan er 41 op een gaanderij. Onder deze gaanderij zijn twee vergaderzaaltjes aangebracht van 3 bij 4 meter. Het gebouw in deze hoedanigheid heeft dienst gedaan tot 1930.

Omdat de gemeente enorm is gegroeid in de loop der jaren, groeit ook het aantal verenigingen zowel in aantal als ook in omvang. In 1928 wordt er een bouwcommissie aangesteld. Deze komt in 1930 met nieuwe bouwplannen. De uitbreiding wordt gegund aan Hesseling en de Vries voor een bedrag van fl. 8567, - uitgezonderd het schilderwerk. Dat wordt geraamd op fl. 1200, - . De kerkzaal heeft nu 363 zitplaatsen, en twee vergaderzalen met in totaal 81 zitplaatsen.

Tub27-06-1932.jpg

De kerk van Glanerbrug herdacht haar 25 jarig bestaan. In het midden Ds. J. Lenssing te midden van de ouderlingen en diakenen.Twentsch dagblad 27 - 06 - 1932.

V.l,n,r, R. J. Foppen, F. J. Keunen, T. Manden, E. Hoogeveen, E. Liefers, F. Wijtsma, ds. J. Lensing, D. Burema en H. Schippers. 

 

Maar de gemeente blijft maar groeien. In 1948 wordt er een nieuwe bouwcommissie benoemd. Maar drie jaar later bericht deze dat de door haar ontworpen plannen niet kunnen worden verwezenlijkt. Deze i.v.m. bouwvoorschriften. In 1955 komt er een nieuwe bouwcommissie. Het gebouwencomplex ondergaat een ware metamorfose. Kosten fl. 63.000 incl. de centrale verwarming. Op 5 maart 1960 wordt het in gebruik genomen. In 1980 volgt er weer een renovatie. De kosten hiervan bedragen fl. 155.000, - .

Verenigingen . Het kerkgebouw bood onderdak aan diverse verenigingen.

Kl. Meisjesvereniging ‘Ruth’. Opgericht 1908.

Jongedochtersvereniging ‘Dorcas’. Knapenvereniging ‘Samuel’. Jongelingsvereniging later J.V. Prediker 12:1a. Opgericht 1908. Vrouwenvereniging Maria en Martha. Opgericht 1945. Mannenvereniging Calvijn 12 – 12 –’38 t/m 9 – 11 – 1970.

Deze gegevens heb ik ontleend aan het mooie boekje ‘Bijeengelezen’ van Sj. Zwaan.

 

 

Inmiddels heeft de Gereformeerde kerk van Glanerbrug zich verbonden met de samen op weg kerk. Later overgegaan in de P.K.N. kerk. Kijk ook voor meer informatie ook op de site van de Gereformeerde kerk (PKN) te Glanerbrug. http://www.derankglanerbrug.nl

Literatuur: Bijeengelezen, uit de geschiedenis van de gereformeerde kerk te Glanerbrug, Sj. P. Zwaan.

Bentveld in beeld Co van Doesem, Joop Kwakman, Benno Masselink. Uitgeverij van de Berg – Enschede.

Artikel uit de Grensbode: Pastor Dr. Gerrit Jan Beuker, Hoogstede, Duitsland. www.altreformiert.de/beuker

1) Informatie van dhr. W. Meester Historische Kring Glanerbrug.

In het straatnamenboekje ‘Honderdvijfenzeventig jaar straatnamen in Enschede 1809 – 1984’ Blz. 192. Veenweg. Van de Dr. Stamstraat eerst in N - W, -, daarna in Z - W, - richting tot de Kersdijk. De weg lopende naar het Aams - of Amtsven (niet officieel vastgesteld). Bij besluit van voormalige Lonneker d.d. 11 juli 1827 vastgesteld als "Schipholtstraat

Oude benaming 'Veenweg’.

In de Gereformeerde kerken in Nederland ontstond in de jaren dertig van de vorige eeuw een enorm conflict. Een conflict dat leidde naar het ontstaan van de Gereformeerde kerk ( vrijgemaakt). Ook in Glanerbrug heeft dat tot een breuk geleid. Bijna 100 leden van de Gereformeerde kerk in Glanerbrug hebben zich toen vrijgemaakt van de synodale besluiten. Dat gebeurde niet zomaar. Deze brs en zrs hebben de Gereformeerde kerk in Glanerbrug niet zomaar verlaten. Zij achtten de besluiten van de synode 1942 – 1944 in strijd met Gods Woord. De kerkeraad heeft toen een spreker laten komen in de persoon van Dr. J. Ridderbos. Het heeft niet mogen baten. De Vrijmaking volgde.

Gegevens Gereformeerde kerk (vrijgemaakt) Glanerbrug. Toelichting. Achter de naam van de kerk wordt eerst vermeld het jaar van Afscheiding of ontstaan. Daarna het jaar van vrijmaking. Dan het getal van de doop en belijdende leden samen, terwijl het laatste getal het aantal belijdende leden weer geeft.

!946. Handboek blz. 26. Glanerbrug – 7 juni 1907 - 19 0ktober 1944 - 99 -50.Vacant. Glanerbrug

 

Adres Kerkeraad: R. Klijnstra, Corn. Houtmanstraat. 46;

Diaconie: J. Boeve, Lonnekerweg 46.

Kerkdiensten: Louis Bothastraat 17.

Consulent van de Gereformeerde kerk (vrijg.) was Ds. H. Vogel uit Enschede. Vogel heeft vaak gepreekt in de Gereformeerde kerk in de Schipholtstraat. Het was een geweldige spreker die nooit verveelde. Zijn preken hield hij naar het scheen gewoon uit zijn hoofd. Slechts een klein velletje met wat aantekeningen had hij bij zich. Zijn preken was een soort vertellen. Na de vrijmaking heeft hij nog getracht het kerkgebouw voor de kleine gemeente Vrijgemaakten te behouden, of er gebruik van te mogen maken.

Maar de kerkeraad oordeelde:

1e Dat hij van mening is, dat zich los maken van het verband onzer kerken, zoals dit ter plaatse door een aantal zrs en brs geschiedde in strijd is met het Woord Gods en derhalve als zondig moet aangemerkt worden.

2e Dat om deze reden elk overleg als door u bedoeld voor hem onmogelijk, ja zelfs verboden is.

Egbert van de Haar. Tiel februari 2008.

 

Zie voor kerkgeschiedenis van Enschede op:

http://hennepe.jouwweb.nl/kerkgeschiedenis-enschede-deel-1-2-3-en-4

 

Predikanten die de kerk van  Glanerbrug hebben gediend tot aan de vrijmaking.

 

                            Fekke Ages Bruinsma.

                          *18 okt. 1866 - † 31 Jan. 1927.

 

 

 

                                                   

 

 

 

 

 

 

Fekke Ages Bruinsma werd op 18 okt. 1866 te Warns geboren. Hij was kandidaat 14 juli 1896. Hij diende de gemeenten van Oldeboorn 20 december 1896, Anna Jacobapolder 25 februari 1900, Beetgum 29 september 1901, Suawoude 22 oktober 1905, Scharendijke 28 februari 1909, Glanerbrug 13 augustus 1911, Zalk 3 november 1912, Rottevalle 17 januari 1915, Scharendijke 2e maal 25 november 1917, Tijnje 29 februari 1920, Genemuiden 15 april 1923, Meerkerk 4 oktober 1925. Ook kreeg hij nog een drietal beroepen t w uit Lutjegast oktober 1898, Blokzijl januari 1899 en Zonnemaire augustus 1912. Maar daar heeft hij voor bedankt. Fekke Ages kwam uit de boerenstand. En het scheen dat hij daar ook voor was bestemd. Maar hij koos voor het Ambt van predikant. In 1888 werd hij ingeschreven als student. Een studie die hij met moed en wilskracht met goed gevolg heeft afgelegd. Hij had een goed verstand gekregen. Lichamelijk was hij niet sterk. Zijn naaste familieleden vrienden en bekenden vreesden wel eens dat de studie voor hem te zwaar was. Maar met een blij optimisme slaagde hij wel. Bruinsma heeft veel mensenkennis opgedaan in de 12 gemeenten die hij heeft mogen dienen. Met veel verschillende karakters heeft hij moeten samenwerken. Veel inzichten, situaties en geestelijke stromingen heeft hij daardoor leren kennen. Hij was geen ogendienaar. Hij sprak als een vrije Fries. Rechttoe rechtaan op de man af. Echter zonder de bedoeling om mensen te kwetsen. Wat hij zei kwam uit een oprecht hart. Hij was bescheiden van aard. Maar wel doortastend. Hij moet iets eigenaardigs in de prediking hebben gehad. Iets wat de mensen aantrok. Hij hielp waar hij kon. Was eenvoudig, gul, hartelijk en gezellig. Hij was geen kamergeleerde. Maar hij hield zijn studie wel bij. Kortom, Bruinsma was een man van de praktijk. Zijn stem was vanwege een verkoudheid en een of andere ongesteldheid in zijn jonge jaren, enigszins wat dof. Maar hij was wel goed verstaanbaar. Op 15 augustus 1911 wordt hij bevestigd door Ds. H de Bruin uit Enschede. Deze was vanaf 4 september 1907 consulent van de kerk van Glanerbrug. Van Ds. F. A. Bruinsma is weinig bekend. Dat komt omdat het eerste notulenboek van de kerk van Glanerbrug verloren is gegaan doordat het huis van de scriba K. v. d. Berg in januari 1914 geheel is afgebrand. Wel is bekend dat op 4 juli is gesproken over de intrede van Ds. Bruinsma, de aanleg van de tuin van de predikantswoning, het aanbrengen van een boekenkast in het studievertrek. Verder komt er een bel en een brievenbus. En wordt er linoleum gelegd in het huis, en komt er een stukje bestrating. Op 1 oktober wordt er besloten dat het traktement van de volgende predikant zal worden verhoogd van fl. 80, - naar fl.100, - per maand. Op 27 oktober neemt Ds. F. A. Bruinsma afscheid van de gemeente van Glanerbrug. Ds. Bruinsma is overleden op 31 januari 1927 te Meerkerk. Hij is zondags 30 januari nog twee keer voorgegaan in een kerkdienst. Dezelfde nacht is hij in zijn slaap overleden Fekke Ages was getrouwd op 4 december 1896 met L. Ch. Farenhorst, die hem heeft overleeft.

 

Literatuur: Bijeengelezen, uit de geschiedenis van de gereformeerde kerk te Glanerbrug.

Sj.P. Zwaan.

Jaarboek Ger. Kerken. 1928. A.S. Schaafsma.

Egbert, A. van de Haar. Tiel 2008.

 

 

                      Ds Human Brinkman.

  

                                                                  

         *Stellendam 26 juli 1875 - † Bussum 20 April 1963.

 

 

Human Brinkman is op 26 juli 1875 te Stellendam geboren. Hij was een zoon van Abraham Brinkman en Jannetje van der Blom. Zijn vader was landbouwer, en eigenaar van een scheepswerfje. Toen Human en zijn broer Jan naar het Gymnasium konden, verkocht hun vader zijn eigendom en vestigde het gezin zich in het Betuwse Zetten. Daar gingen de beide jongens naar het Chr. Gymnasium. Daarna vertrok het gezin naar Kampen waar de jongens werden ingeschreven aan de Theologische Hogeschool. Beide jongens deden op 8 oktober 1901 hun kandidaatsexamen. Human Brinkman diende de gemeenten van Oldemarkt 6 april 1920, Duurswoude 6 september 1906, Glanerbrug 23 februari 1913, Westerlee 13 oktober 1918, Harmelen 21 januari 1923, Emeritaat 30 juli 1939. Hij vestigde zich in zijn emeritaat te Wassenaar en daarna te Bussum. Al vanaf zijn twaalfde jaar had hij last van doofheid, die later steeds ergere vormen aannam zodat hij vervroegd zijn emeritaat moest aanvragen. Toch heeft hij tot zijn 81e jaar regelmatig gepreekt. Ds Brinkman was een harde werker. Tweemaal per jaar bezocht hij zijn gemeenteleden. Eenmaal met een ouderling, en eenmaal alleen. Hij was nogal streng in de van opvatting. Dat pakte ook wel eens verkeerd uit. Zijn nogal wat driftige natuur speelde hem wel eens parten. Toch werd hij wel gewaardeerd om zijn trouw Hij was een man van perfectie. Keurig gekleed en een welverzorgd puntbaardje. Hij was gedegen gereformeerd. Wel was hij zich bewust van zijn zonden en tekortkomingen. Maar de genade van God was er meer. Hij leefde voor de gemeente, zijn gezin en familie. Ook was hij een man van de wetenschap. Bestudeerde de sterrenkunde, en las boeken over de medische wetenschap. Wist op veel vragen antwoord te geven. Maar kende vooral de hoogste wetenschap. Dat was die van het geloof. In Duurswoude werd onder zijn leiding een nieuwe kerk gebouwd, terwijl er in Duurswoude, Glanerbrug en Heiligerlee ( bij Westerlee) christelijke scholen kwamen.

Op 23 februari 1913 deed dominee H. Brinkman zij intrede in de gereformeerde kerk van Glanerbrug. Hij is in het ambt bevestigd door zijn broer Ds. J. Brinkman te Velp. Deze had als tekst Romeinen 11 vers 13 het laatste gedeelte. s ‘Middags deed de nieuwe herder en leraar zijn intrede met 1 Cor. 2 vers 2. Onder de aanwezigen waren ook de Enschedese predikanten Prinsen en de Bruin. Ook was ds Visscher (uit Glanerbrug?) aanwezig. Ds Brinkman ging in Glanerbrug voortvarend te werk. In juni wordt op zijn voorstel de gemeente in vier wijken verdeeld. Dit om een goed toezicht te houden op de komende en vertrekkende leden. Ook wordt het lidmatenboek van de kerk door hem grondig herzien omdat er volgens Brinkman nogal wat fouten in staan wat het aantal leden betreft. Ook zijn er nogal wat misvattingen over het Genadeverbond en het Heilig Avondmaal. Ook komen er ouders niet aan het Avondmaal vanwege met hun kinderen, waarvan de oudste slecht 16 jaar is. Ook op het zedelijk vlak gaat het niet goed. Er wordt nogal eens gesmokkeld. Daardoor zijn er in mei 1916 zeven leden de toegang tot het Heilig Avondmaal ontzegt. Dit omdat ze waren veroordeeld door de rechter. Besloten wordt dat er in de prediking en het huisbezoek er steeds de zuivere gereformeerde richting te wijzen. Een lid erkende wel dat die wel smokkelde, maar niet op zondag zoals werd beweerd. Ook zijn er die niet in de kerk komen. Na onderzoek bleek dat er gebrek was aan schoeisel en of kleding. Op 19 augustus deelt ds Brinkman mee dat hij het beroep naar Westerlee heeft aangenomen.

Human Brinkman huwde op 2 april 1902 te Kampen met Maria Wilhelmina Volkers ( * 19 februari 1880 – †5 februari 1927.) Uit dit huwelijk kwamen 4 kinderen. Na het overlijden van zijn vrouw in 1927 trouwde hij op 10 juli 1930 te Aengwirden met Tjitske Smilde ( *6 november 1890 – †6 december 1961). Ds Human Brinkman overleed te Bussum op 20 april 1963.

 

 

Literatuur: Jaarboek Gereformeerde Kerken 1964.

 

Archief Gereformeerde Kerk Duurswoude te Wijnjewoude.

 

Bijeengelezen, uit de geschiedenis van de gereformeerde kerk te Glanerbrug. Sj. P. Zwaan.

 

Egbert. A. van de Haar. Tiel 2008.

 

 

 

 

 

 

 

                                  Tjakke Sap.

 

                                                            

 

 

*Wildervank 18 – 10 – 1871 - † s ‘Gravenhage 24 – 1958.

 

 

Tjakke Sap werd op 18 oktober 1871 te Wildervank geboren Hij was een zoon van Otto Geuchies Sap en Roelfjen Schuringa. Hij studeerde in 1896 af. Diende de gemeenten van Wirdsum (Fr.) 10 januari 1897, Gouda 25 november 1900, Glanerbrug 30 augustus 1925, Doornspijk 29 september 1929. Op 1 januari 1933 ging hij met emeritaat. Daar heeft hij 25 jaar van kunnen genieten. Hij had ook op hoge leeftijd nog een sterk lichaam en een vitale geest. Hij zat dan ook niet stil. Zowel in de kerken die hij heeft gediend als tijdens zijn emeritaat heeft hij tal van preekbeurten in het land gehouden. Ds. Sap was voor zichzelf en anderen niet altijd even gemakkelijk. Zijn naam geeft dat prachtig weer. Enerzijds stoer en stug, anderzijds zacht en vloeiend. Tjakke: strijder, debater, tegenstander, en soms een vechter. Sap: dominee, pastor, evangelist. Hij was een krachtig, begaafd, en bezielend getuige van het Woord van God, dat spreekt van Verlossing en Genade door onze Here Jezus Christus. Gewoon Gereformeerd. Zijn preken schudde hij, zo leek het, gewoon uit zijn mouw. Toch waren er ook die vonden dat zijn preken te weinig diepgang hadden. Sap kwam, na rijp beraad, op 30 augustus 1925 naar Glanerbrug. Vooraf had hij wel enkele vragen naar de kerkeraad gestuurd waar hij antwoord op wilde hebben. We lichten er een paar uit: Vraag: Is er achteruitgang in de gemeente omdat er lager is dan voorheen? Antwoord: Dat komt enkel door verhuizing naar elders. Vraag: Hoe is het gesteld met het geestelijk leven? Antwoord: Er is een vragen naar de waarheid. Het kerkbezoek is trouw. En over de vraag over het zedelijk leven, dronkenschap en gedwongen huwelijk krijgt hij ten antwoord dat dronkenschap soms wel eens voorkomt, maar gedwongen huwelijk gedurig.

Dominee T. Sap heeft een warme belangstelling voor de evangelisatie. Al gauw houd hij diverse spreekbeurten. Ook in Glanerbrug in de Nieuw – Frieslandstraat. In 1926 kan worden gemeld dat er gemiddeld 120 personen op een dergelijke vergadering komen. Op 10 januari viert Ds. Sap zijn 30 jarig ambtsjubileum. Tevens is hij in deze maand 30 jaar getrouwd met Hendrika Diemer (* 25 december 1874 - † 24 december 1948). Het Twents Dagblad Tubantia vermeldt daar onder meer het volgende over. Voor welke tak van arbeid ook, hij (Ds. Sap) is steeds bereidwillig, om mede zijn schouders te zetten onder het werk, dat verricht moet worden. Geen twijfel, of het zal dezen “jongen” prediker - want leeftijd kan men niet afmeten naar de kleur van het haar of het grootere of het kleinere hiaat in den haardosch – op den 10den Januari niet aan belangstelling ontbreken.

DsTSapArnhemschecourant08-01-1927-1.jpg

 Ds. T. Sap. Gereformeerd predikant te Glanerbrug herdacht op maandag de 10e  zijn 30 jarig ambtsjubileum en op woensdag de 12e zijn 30 jarig huwelijksfeest. Arnhemsche courant 08 - 01 - 1927.

Deze foto staat ook op: 

http://hennepe.jouwweb.nl/glanerbrug-oude-foto-s-het-schipholtgebied/glanerbrug-oude-foto-s   

 

Literatuur: J. Herksen, Jaarboek Gereformeerde Kerken 1959.

Bijeengelezen, uit de geschiedenis van de gereformeerde kerk van Glanerbrug. Sj. P. Zwaan.

 

 

Egbert. A. van de Haar, Tiel. 2008.

 

 

 

 

                                  Johannes Gesinus Lensink.

 

 

               ds-joh-g-lensink3-smalllarge.jpg                                   

 

 

                                         * Aalten 11-11- 1899 - † 9 – 8 – 1990.

 

 

Johannes Gesinus Lensink is te Aalten geboren op 11 – 11 – 1899. Hij was een zoon van Engelbertus Hendrikus Lensink en Johanna Gesina Ligterink. Hij was gehuwd met Adriana Maria Johanna Schouten. * 22 – 10 – 1898 - † 14 – 6 – 1990. Uit dit huwelijk zijn 4 kinderen geboren. Engelbert Hendrik. Adriaan. Johannes Gesinus en Johan Marie.

Lensink werd door zijn schoonvader Ds. Schouten uit Aalten bevestigd in zijn dienst als Dienaar van het Woord. Bij de jonge predikant is geen vernieuwingsdrang te bespeuren. Wel houd hij in de gemeente zich druk bezig met het geestelijke en sociale leven van de gemeenteleden. Op de eerste kerkeraadsvergadering brengt hij al het huisbezoek ter sprake. Hij bepleit om de gemeenteleden 4 keer per jaar te bezoeken. De broeders erkennen het goede in dit voorstel, doch om dit uit te voeren niet zal meevallen. De verbouwingsplannen worden werkelijkheid. De kerk wordt zes meter langer. Er is nu ruimte voor 350 gemeenteleden. Het geheel wordt op 24 juli 1930 in gebruik genomen. Twee jaar later is er op 7 juni 1932 een herdenkingsavond ter gelegenheid van het 25 jarig bestaan van de Gereformeerde Kerk te Glanerbrug. Deze avond staat onder leiding van Ds Lensink. Op deze avond voeren diverse sprekers het woord. De burgemeester dhr. J.G. Manssen. Wethouder Koerselman de oud predikanten Brinkman en Sap. Ds E. Prinsen van de kerk van Enschede. In zijn feestrede haalde spreker psalm 77: 12 aan waar stond. ‘Ik zal de daden des Heeren gedenken. Ja, ik zal gedenken Uwe wonderen van ouds her. En zal al Uwe werken betrachten en van Uwe daden spreken. De voorzitter van de jubileumcommissie, broeder J. Holl gaf een historisch overzicht over het ontstaan en de ontwikkeling van de kerk. En de Burgemeester van Enschede wenste de kerk van Glanerbrug dat God haar rijkelijk mocht zegenen. Verder voerden de afgevaardigden van de classis, van de kerk van Enschede en Ds Lasschuit namens de Ned. Herv. Kerk van Glanerbrug het woord.

Kandidaat Joh. G. Lensink kwam in 1930 als kandidaat naar Glanerbrug. Daarna diende hij nog de gemeenten te Doornspijk 1940, Culemborg 1947, Haastrecht 1958, Emeritaat 1968, Hulpdiensten te Emmen van 1972 – 1978. Johannes Gesinus Lensink overleed in 09 – 08 – 1990 op negentigjarige leeftijd in het verzorgingshuis ‘Avondrust’ te Emmen.

Egbert van de Haar, Tiel.

 

 

 

Literatuur: Jaarboek Gereformeerde Kerken 1964.

Archief Gereformeerde Kerk Duurswoude te Wijnjewoude.

Bijeengelezen, uit de geschiedenis van de gereformeerde kerk te Glanerbrug. Sj. P. Zwaan.

Egbert. A. van de Haar. Tiel 2008.

 

 

 

                                  Ds. B J A Streefkerk.

 

 

 

                   Bastiaan Jacob Arie Streefkerk.

 

 

                                                             

 

 

                  *Rotterdam 19 november 1912 - † Den Haag 5 juni 1972.

 

 

Ds. B. J.A. Streefkerk werd geboren te Rotterdam op 19 november 1912. Hij was een zoon van Cornelis Adrianus en Maria van der Dussen. Studeerde aan de Vrije Universiteit van Leiden. In 1935 werd hij kandidaat. Hij was hulpprediker te Schiebroek – Hillegersberg van januari 1937 – maart 1938. Hillegersberg – Terbregge 1 maart 1937 – december 1938. Berkel en Rodenrijs 1 februari 1938 – 31 december 1938. Zutphen 1 januari 1939. Predikant te Glanerbrug 13 oktober 1940 – november 1945. Berkel en Rodenrijs 18 november 1945. De Haag – West 10 juli 1955. Tijdens zijn Haagse periode was hij lid van de Generale Synode van 1963. Hij was zeer pastoraal bewogen. Al leek dat op het eerste gezicht niet zo. Hij voelde zich zeer aangetrokken aan het pastoraal bezig zijn in de gevangenissen. Gedurende de tweede wereldoorlog nam hij deel aan het ondergronds verzet. Op 17 juli werd hij opgepakt en afgevoerd naar het concentratiekamp Amersfoort. Op 4 september kwam hij weer vrij. Hij was een goed causeur. Hij kon over de oorlog de kleurrijkste verhalen vertellen. Hij moet een Schriftgetrouw dienaar zijn geweest, die zijn hart aan de Gereformeerde belijdenis had verpand.

Vanaf 1942 spitsten zich de kerkelijke moeiten zich toe op de synode. Dat ging onder meer over de gemene gratie of algemene genade, het genadeverbond en de doop. Deze meningsverschillen liepen zo hoog op dat er een kerkscheuring volgde. Op 11 augustus 1944 tekenden Prof. K. Schilder en anderen de acte van Vrijmaking. Vele gereformeerden volgden hen daarin. Voor de vrijmaking een feit was probeerde Streefkerk de verhitte discussies te zoveel mogelijk te voorkomen door de zaak zo formeel mogelijk te benaderen. Toch kon hij niet verhinderen dat in Glanerbrug een groep van bijna 100 leden zich hebben vrijgemaakt van de synodebesluiten. Deze groep Vrijgemaakten kerkten later in de openbare bibliotheek te Glanerbrug. Consulent van hen was dominee H. Vogel van Enschede.

Dominee Streefkerk trad in het huwelijk op 1 februari 1940 te Rotterdam met Josina Beunderman. (geb. 23 augustus 1913). Uit dit huwelijk werden vijf kinderen geboren. Hij overleed op 5 juni 1972 op 70jarige leeftijd aan een ernstige ziekte.

Literatuur: Jaarboek Geref Kerken 1973. J. Kremer.

Bijeengelezen , uit de geschiedenis van de gereformeerde kerk te Glanerbrug.

Handboek der Gereformeerde kerken (vrijgem). 1946.

Egbert van de Haar, Tiel. februari 2008.

 

 

Literatuur: Bijeengelezen, uit de geschiedenis van de gereformeerde kerk te Glanerbrug.

Sj.P. Zwaan.

Jaarboek Ger. Kerken. 1928. A.S. Schaafsma.

Egbert, A. van de Haar. Tiel 2008.

 

 

 

               Kerkgesch. Geref kerk vrijgem.Glanerbrug

 

Kerkgeschiedenis Glanerbrug. Deel 2.

 

 

De oorzaak van de scheuring in de zestiger jaren in de Gereformeerde kerk (vrijgemaakt) van Glanerbrug van de vorige eeuw is dezelfde zoals zich in het gehele land hebben voor gedaan. Voor een overzicht daarvan zie kerkgeschiedenis Enschede deel 4. Kopje Breuklijnen.

 

Ds. C. Bakker.

Ds. C. Bakker is predikant van de Gereformeerde kerken Glanerbrug – Oldenzaal.

                                                

                                                          

 

                                                    Ds C. Bakker.

 

In het blad ‘Om Sions wil’,van januari 1970 schrijft hij onder meer het volgende in het artikel,

 

‘Mijn schorsing’: ‘Let wel: ik ben niet geschorst vanwege valse leer of ketterij.

 

Ik ben niet geschorst om b. v. de leer van Ds. Telder. Ook niet vanwege de Open Brief. Evenmin ben ik voorgegaan in kerken buiten het verband, die ik expres nagelaten heb. Maar ik ben geschorst vanwege – in art.31 K O toegestane – ongehoorzaamheid aan de besluiten van meerdere vergaderingen. Zeg maar gewoon, want zo is het: omdat ik niet buig voor de vierde hiërarchie!’

 

Voor de niet verstaanders: 1517 begon de strijd tegen de eerste hiërarchie: het machtsapparaat van de Paus over de kerk; 1834/1886: de tweede hiërarchie: afwerping van het synodale juk, dat koning Willem 1 aan de Nederl. Herv. Kerk had opgelegd; 1944: vrijmaking van de derde hiërarchie: van bovenschriftuurlijke bindingen. En nu 1969: de vierde onrechtmatige overheersing van de kerken en knechting van gewetens.’

 

Ds. C. Bakker, predikant van Glanerbrug – Oldenzaal, handelde dus, vond men, in strijd met art. 31 van de k.o.

 

Artikel 31 kerkorde.

 

Beroep op een meerdere vergadering.

 

Als iemand van oordeel is dat hem door een uitspraak van een mindere vergadering onrecht is aangedaan, kan hij zich beroepen op de meerdere vergadering. De uitspraak die bij meerderheid van stemmen gedaan is, zal als bindend worden aanvaard, tenzij bewezen wordt dat zij in strijd is met het Woord van God of met de kerkorde.

 

Oldenzaal.

 

Al geruime tijd was er bij de kerkeraadsleden van de Gereformeerde kerk (vrijg) kerk van Oldenzaal ongerustheid over het standpunt van haar predikant Ds. C. Bakker t. a. v. de kerkelijke situatie. Steeds meer werd dat merkbaar in de prediking. Op de kerkeraadsvergadering van 21 november 1969 kwam het tot een conflict over de het ratificeren van besluiten van de buitengewone Particuliere synode. De kerkeraad wilde deze ratificeren, Maar de predikant niet. Hij was van mening dat dit alleen die kerken betrof die deze zaken aanging. De raad was echter van mening dat dit wel moest gebeuren omdat men wilde vasthouden aan de handhaving van de k.o. Het ratificeren van de besluiten door de raad hield ook in dat de predikant er aan gebonden was. Met deze zienswijze was Ds. Bakker het niet eens. Deze in het kort bovengenoemde zaken zijn hoofdzakelijk de inzet geworden van een verschrikkelijk conflict, wat naar beide kanten heel veel pijn en leed heeft veroorzaakt.

 

Ik geef in het kort een aantal zaken weer zoals ik ze vond in het Gereformeerd Kerkblad van Overijssel, Gelderland, Utrecht en Noord-Holland van 11 januari 1970.

 

Uit de Kerkeraad van 2 – 12 – 1969 van de kerk van Oldenzaal.

 

‘Na ingewonnen gelijkluidend oordeel van de Kerkeraad van de kerkeraad van de genabuurde kerk te Enschede – Noord besluit de Kerkeraad van de Gereformeerde Kerk te Oldenzaal Ds. C. Bakker naar artikel 79 en 80 te schorsen in zijn dienst voor drie maanden, ingaande twee december 1969.’

 

In deze artikelen gaat het over de tucht over ambtsdragers en over de zonden die de tucht over ambtsdragers nodig maken.Op de vergadering van 10 januari 1970 ( Gereformeerd Kerkblad 31 januari 1970) is er een antwoordschrijven op de brief van de kerkeraad van 3 jan. jl. gericht als bijlage aan de classis Enschede, en niet aan de kerkeraad, van ds. Bakker plus zijn beloofde bezwaarschrift. De Raad besluit het bezwaarschrift te lezen en te bespreken.

 

Na een brede bespreking is de Raad van oordeel, gezien het bewijsmateriaal dat ds. Bakker in zijn bezwaarschrift aanvoert, om aan te tonen dat zijn schorsing ongegrond zou zijn en dus onrechtmatig, dit beslist niet overeen komt met de werkelijke feiten.

 

De Raad verwerpt het standpunt van Ds. Bakker over art. 31 k.o. (zonder te bewijzen uit de Schrift besluiten particulier niet voor vast en bondig te houden binnen het kerkverband) en art. 79 en 80 ( als zou hieraan door de kerken niet zijn voldaan).

 

Op deze vergadering wordt ook besloten om de classis Enschede te verzoeken om ds. Bakker af te zetten als Dienaar des Woords. Van dit besluit zal aan ds. Bakker schriftelijk mededeling worden gedaan. Ook wordt een schrijven aan ds. Bakker vastgesteld, inzake een beroep naar de buiten het verband staande kerk van Haarlemmermeer. O.Z. Ook gaat er een bezwaarschrift van Ds. C. Bakker naar de genoemde classis.

 

De classis wijst beide verzoeken af en doet een dringend appel dat zowel de predikant als het kerkeraad er voor moeten zorgen dat de geslagen breuk in de gemeente des Heeren geheeld moet worden.

 

 

 

Glanerbrug.

 

Omdat Ds. C. Bakker ook predikant was van de Gereformeerde kerk (vrijgemaakt) van Glanerbrug, kreeg ook de gemeente van Glanerbrug te maken met de problematiek over deze predikant. Op zondag 29 juni 1969 werd uit het tweetal Br. H. J. Bosch en G. Greven Br. Greven gekozen tot ouderling. In het kerkblad van januari 1970 5e jaargang no. 44.

 

Om het weer te geven wat er allemaal is gebeurd is via een website onbegonnen werk. Met grote sprongen geef ik een aantal zaken weer.

 

Op 3 december 1969 wordt op de kerkeraadsvergadering gestemd over de schorsingwaardigheid van Ds. C. Bakker dit in verband met de schorsing door de kerkeraad van Oldenzaal. Ds Bakker stelt dat een eventuele schorsing inhoud ‘Buitenplaatsing van het Koninkrijk van God. D.w.z. voor eeuwig verloren gaan.’ In verband met de korte ambtsperiode van br. G. Greven als ouderling ( bevestigt op 5 okt 1969) vraagt hij onthouding van stemming. Dit wordt echter niet toegestaan. Men kon alleen maar voor of tegen stemmen. Bij de stemming stemt G in eerste instantie tegen schorsing. De uitslag is 6 stemmen tegen schorsing en 1 voor. Br. Greven komt tijdens de vergadering terug op zijn stemgedrag en eist om in de volgende vergadering van 22 december deze zaak verder te behandelen. Volgens hem is dit kerkrechtelijk toegestaan. Volgens hem was de zaak door de kerkeraad verkeerd voorgesteld. Het had niet moeten gaan of de predikant schorsingwaardig was of niet. En dat een eventuele schorsing zou betekenen een uitsluiting buiten het Koninkrijk van God. Die vraag was volgens Greven niet op zijn plaats, en op de vergadering verkeert voorgesteld. Het behoorde te gaan over de vraag of Ds. C. Bakker als geschorst predikant van Oldenzaal toegelaten mocht worden tot de kansel te Glanerbrug zolang hij geschorst was te Oldenzaal. Volgens afspraken in het kerkverband kon dat niet, aldus Greven. Op de kerkeraadsvergadering van 22 december 1969 blijken de verhoudingen dusdanig verstoort dat verder samen optrekken niet meer, of vrijwel niet meer, mogelijk is. De kerkeraad blijft bij het genomen besluit en laat Ds. C. Bakker voorgaan in Glanerbrug.

 

Uit: ‘Om Sions Wil.’Een uitgave van het Gereformeerd Perscomité, Twente. Januari 1970 nr. 39. Overgenomen uit het Kerkblad van de Gereformeerde Kerk (vrijgemaakt) te Glanerbrug.

 

Op zondag 14 december 1969 werd de navolgende boodschap van de kansel afgekondigd.

 

De kerkeraad heeft na breedvoerige besprekingen en behandeling ter zake de schorsing van zijn en uw predikant Ds. C. Bakker door de Raad van de Gereformeerde Kerk te Oldenzaal in de vergadering van 28 november., 3 december, en na uitgebracht rapport van de classisvergaderingen van 11 en 12 december., op zijn vergadering van 13 december 1969 besloten Ds. C. Bakker te laten voorgaan in de dienst des Woords en der gebeden, omdat de kerkeraad zijn, en uw predikant in geen enkel opzicht schorsingswaardig acht. De kerkeraad verklaart nadrukkelijk, dat hij deze beslissing genomen heeft voor het aangezicht des Heeren, in gehoorzaamheid aan Zijn gebod dat zwaarder weegt dan dat der mensen De kerkeraad wekt de gemeente op om de verdere gang van zaken rustig af te wachten, en onze twistzaak leggend in de hand van de Heere en deelt tenslotte mede, dat nadere informatie aan de gemeente zal worden gegeven. U hebt allen inmiddels een rondschrijven van Uw kerkeraad ontvangen, waarin U volledig op de hoogte bent gesteld van de gebeurtenissen. Nadere berichten ontbreken thans.

 

De classis Enschede komt aan het eind deze week, 18 december 1969 weer bijeen.

 

Uiteraard bleef het hier niet bij. In het Gereformeerd Kerkblad verschijnen in het jaar 1970 tal van verslagen van de zittingen van de classis Enschede.

 

Het is niet mijn bedoeling om dat allemaal weer te geven. Maar het geeft wel aan hoe enorm moeilijk de Gereformeerde kerken (vrijgemaakt) in Nederland het hebben gehad. Het probleem was kort gezegd: Hoe houden we de zaak bij elkaar. Maar de standpunten lagen soms zo ver uit elkaar dat overbruggen niet mogelijk was. Ook persoonlijke opvattingen speelden soms een rol. Bij Ds. C. Bakker speelde vooral een rol dat hij niet wilde buigen voor de zogenaamde 4e hiërarchie, zoal hij het noemde. Hij, en de kerkeraad van Glanerbrug geraakten hier, vooral door eigen toedoen buiten het verband van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) van Nederland.

 

Op de 14e zitting op 21 mei 1970.

 

XX?. T.a.v. brief kerkeraad van Glanerbrug, dat hij zich onttrekt aan het kerkverband van de Gereformeerde Kerken: De classis constateert dat de kerkeraad zich onttrokken heeft aan het kerkverband van de Geref. Kerken in Nederland.

 

Op dezelfde zitting onder punt XX??. T.a.v. de brs. G. En M. te Glanerbrug: De classis spreekt uit, dat de brs. G. en M. niet van het ambt vervallen zijn, maar voor de classis de wettige ambtsdragers in Glanerbrug zijn, die nu verder te hebben handelen tot vergadering van de kudde te Glanerbrug.

 

Uit het kerkblad van de Geref kerk te Glanerbrug (inmiddels buiten verband) van juni 1970 knipte ik het volgende. Punt 7 van de agenda : ‘De kerkeraad besluit de brs. Greven en Marsman gezien hun doen en laten de laatste maanden, te ontheffen uit hun ambt’.

 

Het aantal zittingen van de classis Enschede waarop besluiten werden genomen betreffende de kwesties Oldenzaal, Glanerbrug en Ds. C. Bakker, zijn voor zover mij bekend gehouden op:

 

 

 

1e zitting op 15 januari1970.

 

5e zitting op 25 februari 1970.

 

6e zitting op 6 maart 1970.

 

9e zitting op 16 april 1970.

 

11e zitting op 23 april 1970.

 

13e zitting op 29 april 1970.

 

14e zitting op 21 mei 1970.

 

De 1e tot de 6e zitting werd gepresideerd door Ds. G. Mul.

 

De 7e tot en met de 18e zitting door Dr. R. H. Bremmer.

 

In die tijd spelen ook de moeiten van de kerken van Deventer en Nijverdal.

 

Voor Brs. G. Greven en H. Marsman zijn het drukke tijden. In een schrijven aan de brs en zrs op 29 mei 1970 gericht memoreren zij onder meer de gebeurtenissen van de afgelopen tijd. Zij vervolgen dan dat:

 

1e: Op 20 april j.l. heeft de kerkeraad van Glanerbrug, o.l.v. ds. C. Bakker, het besluit genomen om de ondergetekenden uit het ambt te weren. De kerkeraad omschreef dit als volgt: “De Raad van de Gereformeerde Kerk te Glanerbrug heeft in zijn vergadering van 20 april j.l. besloten om u in uw ambt als ouderlingen vervallen te verklaren zulks met ingang van heden”

 

2e : Op de kerkeraadsvergadering van 6 mei j.l. heeft de kerkeraad van Glanerbrug, o.l.v. ds. C. Bakker, besloten om zich buiten het verband van de Gereformeerde kerken in Nederland te stellen. Hiervan is de classis Enschede door de kerkeraad van Glanerbrug officieel in kennis gesteld. De gemeente van Glanerbrug heeft hiervan in een (door de kerkeraad opgestelde) circulaire kennis kunnen nemen.

 

De brs. Greven en Marsman vervolgen dan hun schrijven.

 

U begrijpt dat het bovengenoemde besluit verstrekkende gevolgen heeft voor de Kerk des Heren in Glanerbrug, waarvan U een belijdend, levend lidmaat bent. Ook voor het nageslacht dragen wij hierin de volledige verantwoording. Ondergetekenden hebben tegen dit besluit van 20 april een bezwaarschrift bij de kerkeraad van Glanerbrug ingediend. Een afschrift hiervan is naar de Classis Enschede gezonden. Deze heeft op haar vergadering van 21 mei 1970 deze zaak behandeld, waarop wij het volgende schrijven ontvingen:

 

Geachte Heren en Broeders.

 

In antwoord op Uw schrijven d.d. 28 april j.l. ( met bijlagen), bericht de Classis U het volgende:

 

De Classis van Enschede van 15 – 1 – 1970 in vergadering bijeen op 21 – 5 – 1970, spreekt uit: dat het vervallen verklaren van ambt van ouderling van de brs. G. Greven en H. Marsman door de kerkeraad van Glanerbrug bij besluit van 20 – 4 – 1970 een onkerkelijk figuur is. En besluit dat de brs. G. Greven en H. Marsman te erkennen als de wettige ambtsdragers van de Kerk van Glanerbrug en hiervan afschrift te zenden aan de kerkeraad van Glanerbrug (buiten verband).

 

Beide brs. vervolgen hun schrijven aan de gemeenteleden: Vervolgens worden allen die van dezelfde gevoelens zijn als de Classis Enschede van de Gereformeerde Kerken en ondergetekenden, uitgenodigd tot een vergadering, met die broeders en zusters die met ons binnen het verband van de Gereformeerde Kerken (vrijg.) in Nederland begeren te blijven en zo met hun kinderen de band aan de Gereformeerde Belijdenis willen vasthouden.

 

Op vrijdag 5 juni 1970 a.s. om 8.00 uur wordt er in het gebouw aan de Roggeveenstraat een vergadering gehouden. Hierbij zal nadere opening van zaken worden gegeven. Tevens zal worden gesproken over de voortzetting van het plaatselijk Gereformeerde Kerkelijke leven in Glanerbrug. Broeders en zusters, toets u hierin, hetgeen de Heere welbehaaglijk is,

 

Met broedergroeten,

 

Uw ambtsdragers in Christus:

 

( G. Greven) en ( H. Marsman)

 

  

In Memoriam. Ds. C. Bakker, Glanerbrug, Enschede.

 

C Bakker.

 

* 19 februari 1928. - † 23 augustus 1995.

 

Dominee Cornelis Bakker werd op 19 februari 1928 geboren te Leerdam.

 

Hij studeerde op het Gymnasium te Gorinchem. Daarna aan de theologische Hogeschool in Kampen ( Broederweg).

 

Predikant te Twijfel 24 maart 1957 – 6 me1962. Pijnacker 20 mei 1962-december 1965

 

Glanerbrug – Oldenzaal 12december 1965.

 

Nederlands Gereformeerd te Enschede – Zuid 15 november 1970. Emeritaat 19 februari 1993.

 

Al in de tijd dat hij de kerk van Pynacker diende was er al een verschil van denken inzake deNederlandse Geloofsbelijdenis. In zijn tijd dat hij predikant was van de Gereformeerde kerken ( vrijgemaakt) van Glanerbrug – Oldenzaal was er al geruime tijd bij de kerkeraadsleden van de Gereformeerde kerk (vrijg) van Oldenzaal ongerustheid over het standpunt van haar predikant Ds. C. Bakker t. a. v. de kerkelijke situatie. Steeds meer werd dat merkbaar in de prediking. Op de kerkeraadsvergadering van 21 november 1969 kwam het tot een conflict over de het ratificeren van besluiten van de buitengewone Particuliere synode. De kerkeraad wilde deze besluiten ratificeren, maar de predikant niet. Hij was van mening dat dit alleen die kerken betrof die deze zaken aanging. De raad was echter van mening dat dit wel moest gebeuren omdat men wilde vasthouden aan de handhaving van de k.o. Het ratificeren van de besluiten door de raad hield ook in dat de predikant er aan gebonden was. Met deze zienswijze was Ds. Bakker het niet eens. Deze, in het kort, bovengenoemde zaken zijn de inzet geworden van een verschrikkelijk conflict, wat naar beide kanten heel veel pijn en leed heeft veroorzaakt. In de kerkeraad van Glanerbrug kwam het tot een conflict over bovenstaande. Een grote meerderheid van de Raad volgde de opvattingen van de predikant. Een kleine minderheid niet. Een scheuring volgde.

 

Ds. C. Bakker is daarna predikant geworden van de Nederlands Gereformeerde Kerk van Enschede – Zuid. Deze gemeente heeft hij gediend van 15 november 1970 tot 19 februari 1993. Toen ging hij met emeritaat.

 

Ds. Cornelis Bakker was Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In verschillende commissies van de Nederlands Gereformeerde kerk heeft hij zijn krachten gegeven. In de regio Twente, of beter gezegd Enschede – Zwolle is hij vele jaren onder meer examinator Oude Testament geweest. Op 23 augustus 1995 overleed Ds. C. Bakker. Na een hartoperatie vorderde de revalidatie goed. Er was sprake van dat hij bepaalde taken weer zou gaan vervullen. De Here God beschikte anders. Ds. O. Mooiweer van Enschede – Noord schrijft in zijn Memoriam: ‘Op maandag 28 augustus 1995 hebben wij van onze vriend en broeder afscheid genomen via een rouwdienst in de Vredeskerk te Enschede. Drs. Joh. De Jong ging daarin voor en sprak over Johannes 11: 25, 26. Ds. Bakker wist zich zondaar en daarom aangewezen op Gods genade. Hij vertrouwde op zijn Heiland, die gezegd heeft: ‘Ik ben de opstanding en het leven’. Zo kon hij op Gods tijd sterven. De HERE vertrooste zr. Bakker en de hele familie en ons allemaal met zijn rijke beloften’. Cees Bakker was getrouwd met Grietje van Veen. Uit dit huwelijk zijn 7 kinderen geboren. Allemaal dochters. Ds. C. Bakker woonde in die tijd in de Lyceumstraat. 19 te Oldenzaal.

 

Egbert van de Haar, Tiel. 2008.

 

Litteratuur Informatieboekje N.G.K. 996. Archief Dhr. G. Greven. Glanerbrug. Dhr. L. de Vries te Pynacker.

 

 

 

We gaan verder met de ontwikkeling van de Gereformeerde kerk vrijgemaakt te Glanerbrug.

Gemeentevergadering.

 

Uit een aantal aantekeningen heb ik een volgend verslagje gemaakt.

 

Gemeentevergadering gehouden op 5 juni 1970 in het gebouw aan de Jacob Roggeveenstraat 33.

 

Aanwezig 2 ouderlingen en 19 leden. De vergadering wordt geopend door Br. Marsman omstreeks 20.30 uur. Er wordt gelezen uit Handelingen 2 – 14t/m 21 waarna wordt gezongen Psalm 25 vers 2.

 

Br H. Marsman heet iedereen van harte welkom, in het bijzonder Ds. L. Douw en Ds. C.J. Smelik.

 

De voorzitter houdt een korte toespraak over Handelingen 2, dit in verband met de komst van Christus. Verder de verkeerde handelingen van Ds. C. Bakker en de Gereformeerde kerkeraad. En verder de tegenstellingen aangaande de brs. Bosch en Greven. De Here heeft tot dusver alles wel gemaakt. Verder memoreert hij dat Ds. C. Bakker niet is uitgenodigd in verband met de tuchtmaatregel. Na de inleiding geeft Br. Marsman de leiding over aan Ds. L. Douw. Deze stelt voor eerst maar een korte koffiepauze te houden. In die tijd kunnen dan wat punten op een rij gezet worden om te bespreken. Ds. Douw stelt voor: ‘Tekening en erkenning en verklaring. Verder houd hij een inleiding over de vrijmaking tot en met de moeite van thans, hoe de raad van Glanerbrug gehandeld heeft dat er 2 brs. waren die zich niet konden conformeren en herhaalde malen de kerkeraad hebben geschreven en getracht tot andere gedachten te brengen.’

 

Uit een voorlopige telling blijkt dat er 48 leden zijn (inclusief?) 18 doopleden. Verder wordt er gepraat over de verdere gang van zaken. De wijze van voortzetting, en eventuele zaken regelen.

 

Er zijn drie mogelijkheden:

 

1e Naast de brs. Greven en Marsman meer ambtsdragers aanstellen en kerkdiensten houden in Glanerbrug. 2e Een soort inwoning in Enschede, maar wel apart geregistreerd zijn tot de preekvoorziening weer mogelijk is. 3e Lid zijn van een genabuurde gemeente, maar’ s morgens in Glanerbrug een dienst en ’s middags in Enschede. Er wordt nog gezongen Psalm 85 vers 1 en 4.

 

Ds. C. J. Smelik gaat voor in dankgebed, waarna de vergadering wordt gesloten.

 

Wanneer de Gereformeerde kerk (vrijgemaakt) binnen verband is geïnstitueerd is mij op dit moment nog niet bekend.

 

1970 Glanerbrug: In het Handboek ten dienste van de Gereformeerde Kerken in Nederland van 1970 staat het volgende vermeld: Begin mei 1970 deed de kerkeraad van Glanerbrug een circulaire uitgaan met de mededeling ‘de huidige band met de zich noemende vrijgemaakt gereformeerde kerken te verbreken’. Tot eventuele herinstiuering is het contactadres: H. Marsman, Abel Tasmanstraat 22, Glanerbrug.

 

 

 

1971.

 

Handboek blz. 66.

 

Glanerbrug - 7 juni 1907 - 19 - oktober 1944 - 41 - 26. Vacant. Adres Kerkeraad: H. Marsman, Abel Tasmanstraat 22. Tel. ( 5424) 2144;

 

Diaconie: A. Elties. Paul Krugerstraat 51;

 

Penningmeester: A. de Vries, Jac. Van Heemskerkstraat 21. Postr.2206482 t. n. v. Geref. Kerk. Kerkdiensten: gebouw Centrum, Jac. Roggeveenstraat 33.

 

1972.

 

Handboek blz. 66. Glanerbrug - 7 juni 1907 - 19 - oktober 1944 - 41 - 29. Vacant. Adres Kerkeraad: G. Greven, Bultsweg 202, tel. ( 5424) 1949;

 

Diaconie: A. Elties. Paul Krugerstraat 51;

 

Penningmeester: A. de Vries, Jac. Van Heemskerkstraat 21. Postr.2206482 t. n. v. Geref. Kerk. Kerkdiensten: gebouw Centrum, Jac. Roggeveenstraat 33.

 

1973.

 

Handboek blz. 66. Glanerbrug - 7 juni 1907 - 19 oktober - 1944 - 41 - 28.

 

Vacant. Preekvoorziening: L. Melching, Schipholtstraat 123, tel. ( 5424) 2353.

 

Adres Kerkeraad: G.J. Hoekman, Slankweg 16, post Enschede;

 

Diaconie: A. Elties, Paul Krugerstraat 51;

 

Penningmeester: A. de Vries, Jac. Van Heemskerkstraat 27, Postr.2206482 t. n. v. Geref. Kerk.

 

Kerkdiensten: gebouw Centrum, Jac. Roggeveenstraat 33.

 

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

 

 

Gegevens Gereformeerde kerk vrijgemaakt Glanerbrug.

 

Consulent was in de beginjaren jaren Ds. H. Vogel uit Enschede.

 

Na het jaar 1973 zijn er geen gegevens meer bekend uit het Handboek. Mogelijk dat in deze periode de preekplek is opgeheven.

 

Organist was Johan ter Horst uit Enschede. Johan was een lange magere man. Hij kwam meestal op de fiets vanaf Enschede naar Glanerbrug.

 

We schrijven voorjaar 2009. De Gereformeerde kerk wordt 14 november 1908 officieel in gebruik genomen. Door Gods Trouw en Liefde komt er in Glanerbrug een Gereformeerde Kerk. In 1942 – 1944 ging het landelijk weer mis. In Glanerbrug ook en volgde de Vrijmaking op 19 0ktober 1944. God is getrouw. Ook in Glanerbrug. In de zestiger jaren van de 20e eeuw gaat het weer mis. Satan houdt niet op. De strijd om de leervrijheid wordt in alle hevigheid gestreden. Ook in Glanerbrug. De kerk in Glanerbrug wordt dan heel klein. Zelfs zo klein dat het niet meer kan, en men zich moet opheffen. Triest, heel triest. Van de echte Gereformeerde leer, naar Schrift en Belijdenis is dan niet veel meer over. Die prachtige Schriftuurlijke leer van ellende, verlossing, en dankbaarheid. Die heerlijke Genade van God in de volle omvang wordt niet meer verkondigd.

 

Het dorp Glanerbrug is enorm uitgebreid. Hele woonwijken zijn in de loop der jaren uit de grond gestampt. Het landelijke Schipholtgebied is een complete woonwijk geworden. De Eekmaat is behoorlijk uitgebreid. Idem geld dit ook voor het Stokersdorp. Ook is het gebied ten noorden van de Keppelerdijk tot aan de Haverkampweg behoorlijk volgebouwd. Mogelijk zijn er ook een behoorlijk aantal Gereformeerd vrijgemaakte kerkleden in Glanerbrug komen wonen. Misschien een mogelijkheid om er eens serieus over na te denken om weer over te gaan tot kerkplanting? Wel met een behoorlijke ondersteuning vanuit Enschede natuurlijk. Dat gebeurde in 1908 ook. Als die mogelijkheid er is moet die ook worden benut. Een preekplek in een stad of dorp is heel belangrijk. Ook voor de plaatselijke samenleving van het dorp.

 

Literatuur: Nieuwe Nederlandse kerkgeschiedenis Deel 2. Ds. C.G. Bos. Drs. W.A.E. Brink – Blijdorp. Breuklijnen. W. Gort.

 

Persoonlijk archief Geert Greven.

 

Handboek Gereformeerde kerken ( vrijgemaakt) 1970, 71, 72 en 1973.

 

Verklaring classis Enschede 29 april 1970.

 

En de in dit artikel genoemd Gereformeerd Kerkblad van Overijssel, Gelderland, Utrecht en Noord-Holland.

 

 

 

Glanerbrug deel 1. Klik op: http://hennepe.jouwweb.nl/kerkgeschiedenis-glanerbrug-deel-1

 

Zie voor foto' s Gereformeerde kerk vrijgemaakt Glanerbrug op:

http://hennepe.jouwweb.nl/foto-s-geref-kerk-vrijg-glanerbrug

 

Egbert van de Haar, Tiel. Maart 2009.

 

 

Kasboek Evangelisatie 1954 Gereformeerde kerk vrijgemaakt Glanerbrug.

 

 

 

 

 

 

 

Boekjes voor het Kerstfeest. Geref. kerk Glanerbrug.

 

 

 

 

 

 

 

Kollectenboekje Gereformeerde kerk vrijgemaakt Glanerbrug.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

'

Maak jouw eigen website met JouwWeb