Klein Zandvoort.

http://cultureelerfgoedenschede.nl/

Glanerbrug zit vol met verhalen!!!! Schrijf ze op, en stuur ze naar de Historische Kring Glanerbrug.

Zie voor o. a. foto' s van de oude zwembaden : http://hennepe.jouwweb.nl/glanerbrug-oude-foto-s

                            Stichters van het zwembad 'Klein Zandvoort . Bron Albert Bruinsma.

 

 

                                                

     *                

 

     M. Joostens en zijn echtgenote M.F. Joostens - Bavelaar  .

 

 

                  

                                  Archief Bert van de Haar.       

 

We hebben er heel wat uurtjes doorgebracht op het Klein Zandvoort. Soms de hele dag. Een tas met boterhammen, en een fles ranja. Ik heb daar het zwemmen geleerd. Gewoon van je zelf. Kijken hoe anderen het deden. Zo leer je het dan. Ook de andere kinderen in de buurt konden het meestal van hun zelf. Je begon in het kinderbad. Maar naar gelang je ouder werd verlegde je ook steeds meer je grenzen. Het tweede bad was circa 1.20 cm diep. We kwamen in het begin net met onze koppies boven het water uit. Maar ook het diepe bad lonkte al gauw. Het was eerst nog wat kronkelen en spetteren langs de kant. Op een gegeven moment gingen we over tot een voor ons groot waagstuk. Zwemmen met onze hele groep vanaf de zijkant tot het trapje onder de steiger. Die groep waren de jongens bij ons in de buurt. Schipholtstraat dus. Harm Moed, de jongens van ter Heide en Wip, Roelof de Ruiter en ik. Toen we vlak bij de steiger waren met ons gekrabbel sprongen er op dat moment circa 25 Molukkers in het water. Onze gehele groep kleine hondjes zwemmers werd daardoor uiteen gedreven. Waar de anderen naar toe gezwommen zijn weet ik niet. Maar ik ben het gehele bad over gezwommen. Onder een steiger middenin het bad heb ik een poosje uitgerust. Aan de andere kant gekomen heb ik wel een half uur zitten uitrusten. Bek af natuurlijk, maar wel met een voldaan gevoel. Ik kon zwemmen!!!

Eigenaar van het bad was G. J.Joostens.

 

Ik heb mij wel eens afgevraagd waarom daar aan de Keppelerdijk een Zwembad. Officieel viel het onder Enschede, maar wij vonden dat het bij Glanerbrug hoorde. Het was gewoon Bad Joosten in Glanerbrug. Reden om maar eens de geschiedenis in te duiken. Gelukkig heb ik dan de heer W. Meester van de Historische Kring in Glanerbrug achter de hand. Van hem kreeg ik op mijn verzoek heel aardig materiaal toegestuurd. Waarvoor mijn hartelijke dank.

 

Mees Joostens was een aannemer die in de Javastraat in Enschede zijn bedrijf had. Hij kreeg in 1933 de opdracht om zand te storten voor de fundering ter verbreding van de nieuwe Rijksweg van Enschede naar Glanerbrug. Vanaf een agrarisch gebied aan de Keppelerdijk groef hij de grond af. Het zal allemaal met paard en wagen zijn gebeurd. Hoewel ik ook heb gelezen dat het met een lorriespoor is gedaan.Hoeveel karren vol het geweest zijn weet ik niet. Maar het zullen er enkele duizenden zijn geweest. Door deze uitgraving ontstond er een behoorlijk groot gat dat zich vrij snel met water door middel van wel en grondwater vulde. Toen kwam bij Mees Joostens het idee op om hier een zwembad te beginnen. Het totale wateroppervlak was circa 12.500 vierkante meter. Met een diepte van 2,5 meter.

 

Direct ging Joostens hiermee aan de slag. Omdat de gemeente er het volste vertrouwen in had dat Joostens zich aan alle bepaling betreffende de veiligheids voorschriften zou houden( o. a.) geen ratten in de buurt kreeg hij de vergunning. Met de grond er omheen bedroeg de totale oppervlakte zo’ n 13.000 vierkante meter. Er werden drie baden gerealiseerd. Met duidelijke afscheidingen. Het kinderbad was voor de allerkleinsten. Het tweede bad ( 60 t/m 120 cm ) voor de grote kinderen en de niet zwemmers. Het derde en grootste bad was voor de geoefende zwemmers. Dat bad was circa 2,5 meter diep. Daarin werden twee duikplanken gebouwd. Eén van één meter en één van 2 meter hoog. Er mocht gemengd worden gezwommen. Een echt gezinszwembad dus. Zesendertig kleedhokjes, acht eenvoudige houten toiletten met een eenvoudig tonnensysteem. Verder een pompinstallatie

Op één juli 1933 vond de officiële opening plaats. Dat het zwembad in een behoefte voorzag werd al snel duidelijk. Want een maand na de opening werd er in hotel Tubantia op de Oude Markt in Enschede de zwem en polo club ‘Klein Zandvoort’ opgericht. Die startte met 29 leden. In augustus vonden er al de eerste zwemwedstrijden plaats voor Oostelijk Twente gehouden. Dit onder leiding van de officieel benoemde badmeester Knol. Verder een polowedstrijd tussen H.Z.G. en Weusthag uit Hengelo. De prijzen bestonden uit een kistje sigaren, badpakken, badmutsen en flesjes odeur. Drie jaar later werden er door de Enschedese zwem en poloclub wedstrijden georganiseerd voor scholen. Twee jaar later vonden er wedstrijden plaats om de fel begeerde Klein Zandvoort beker. Regionale clubs uit Enschede, Hengelo en Oldenzaal streden om het felst om deze fel begeerde trofee. In 1942 in de oorlog werd het gewonnen door de organiserende club zelf. In 1940 overleed Mees Joostens op bijna 70 jarige leeftijd. Zijn vrouw M.F. Joostens _ Bavelaar nam toen het roer over.

 

Maar aan alles komt een eind. In 1950 werd er op advies van de Gem. Geneeskundige- en Gezondheidsdienst een lijst samengesteld met 23 voorwaarden waaraan de zwembaden in Enschede moesten voldoen. Dat betekende dat de gebouwtjes een betonnen vloer moesten hebben waardoor er een betere afvoer van het spoelwater kon plaats vinden. Er voldoende gelegenheid voor het wassen van de handen zou moeten zijn. Tevens moest er bij de toiletten van voldoende toiletpapier voorhanden zijn. Per jaar moest de eigenaar toestemming vragen aan B en W te Enschede om het bad te mogen openen. In verband met een politierapport van 24 augustus werd het gesloten. Dit omdat de pompinstallatie niet, of niet goed, werkte. Veel modder in het kinderbad zat. En de afvoer van de urinoirs niet geheel vlekkeloos werkte. Tevens kwam deze afvoer uit in het nabij gelegen weiland waar ook de privaattonnetjes werden geleegd. Daardoor hing er veelal een onfrisse geur op het bad. Vooral bij een westelijke wind. Ook waren de kleedhokjes niet altijd even schoon.

Toen in 1956 Gerrit. J. Joostens het roer overnam was deze er van overtuigd dat het bad niet aan de daarvoor geldende eisen voldeed. Maar dat het bad wel aan het bestaansrecht voldeed gezien de grote toeloop van verschillende scholen.

(Ik kan mij nog goed herinneren dat bij fraai zomerweer het bad wel eens uitpuilde van wege enkele duizenden bezoekers.)

Dhr. Joostens deed daarom het verzoek aan de gemeente om subsidie. Dat bezoek werd niet gehonoreerd. Sterker nog. De directeur van sportzaken, dhr. J.C.J. Mastenbroek, oordeelde zeer negatief. Hij vond dhr. Joostens niet de geschikte figuur om met gemeenschapsgeld op een voor de gemeente de zo noodzakelijke verbeteringen tot stand te brengen. Sterker nog: Bij een van te voren aangekondigd inspectiebezoek had men heel veel rommel en een behoorlijke verwaarlozing geconstateerd. Om het één en ander te renoveren moest er volgens hem worden gedacht aan een bedrag van 250.000 gulden. Ook bleek volgens hem dhr. Joostens niet bereid te zijn gediplomeerd personeel aan te stellen. Daaruit volgde een verbod om het zwembad voor het seizoen 1956 te openen. Dhr. Joostens voelde er niets voor om enorme kosten te maken voor de renovatie. Daarom werd het bad ‘Klein Zandvoort’ na 33 jaar in 1956 gesloten. Dit tot grote teleurstelling van duizenden zwemliefhebbers waaronder heel veel Glanerbruggers.

In 1953 vonden er twee ernstige verdrinkingsgevallen plaats. De 18 jarige W. J. Boelens kwam op een ongelukkige wijze in aanraking met de bodem van het bad. Een dag later is hij helaas overleden. Ongeveer een maand later was er weer een verdrinkingsgeval. s' Avonds vond men kleding in een kleedhokje . Ook stond een fiets nog in de fietsenstalling. Ik kan mij één verdrinkingsgeval wel herinneren. Mogelijk is het dit laatste verdrinkingsgeval het geweest. Ik werkte in in die tijd in twee ploegendienst bij van Heek & Co op de Noorderhagen in Enschede. Ik had de morgenploeg. Dus moest ik om 5 uur beginnen. De kortste weg was over de Keppelerdijk. Bij het zwembad was het een hele drukte. Er stonden enkele politiewagens. Omdat het in de zomer was , was het mooi helder weer. Ik vroeg aan een politieagent of er een ongeluk was gebeurd. Maar hij wilde er niets over kwijt. Later hoorde ik dat er een aantal agenten en vrijwilligers urenlang hand in hand door de baden waren gelopen. Er waren die dag wel een paar duizend bezoekers geweest. Veel te veel voor één badmeester.

 

Egbert van de Haar.

 

Bron: Frits te Lintelo 'De Sliepsteen'.

Herinneringen van mijzelf.

 

 

 

                          Bad Bosman.

 

 

Ik denk dat 80 a 90 % van de huidige bewoners van Glanerbrug nog nooit van bad Bosman heeft gehoord. Ik ook niet trouwens. Wel van het bad Scheffer. Ja, bad Scheffer lag in de hoek van de Tolstraat, Schipholtstraat en het Zwarte paadje tussen de bibliotheek en kapper Ep van Eck aan de Gronausestraat naar de Gereformeerde kerk in de Schipholtstraat. Het liep aan de achterkant van het weiland van groenteboer Jonkers aan de Schoolstraat. Dit bad Scheffer heb ik niet gekend als zwembad, maar wel als een vies smerig water. Ik ken het nog uit de tijd dat de Jan Ligthartschool er nog niet was. Aan de kant van het pad lag een hoge wal. Daar groeide wat struikgewas op. Omdat er volgens mij geen badhokjes waren, was dit, bij gebrek aan beter, een ideale gelegenheid om zich te verkleden. Rindert Weima heb ik er ook eens zien varen met een eigen gemaakte soort kano. Ook gezien dat hij het niet droog hield. Aan de achterkant van de bioscoop van de heer (Obdijn), die ook bioscopen had in Losser en Overdinkel, heb ik eens een oude film gevonden. Ik heb hem meegenomen naar huis. Mijn vader heeft er eens mee geëxperimenteerd door een papieren koker te maken met daarin de glazen van een verrekijker. In de koker had hij een gleuf gemaakt waardoor we de film konden trekken. Maar helaas, wel een beeld, maar geen bewegende beelden. De speelfilm ging over Hitler.

 

Ik heb er ook wel eens op het bad Scheffer geschaatst. Nou ja, een beetje krabbelen. Ik kan mij nog goed herinneren dat er s' winters op het bad Scheffer werd geschaatst. Met knikkende knieën ging ik met een paar krulschaatsen het ijs op. Ik herinner mij dat er door een grote groep schaatsers rondjes werden gereden. Ook door een man. Omdat ik bang was dat hij regelrecht op mij af kwam probeerde ik weg te krabbelen. Natuurlijk precies in de lijn van de man natuurlijk. Hij kon mij niet meer ontwijken, greep mij vast en viel achterover om zo mij te beschermen. Ik lag boven op hem. Samen gleden we een eind verder. 'Je moet gewoon blijven staan jochie. Ik had je wel gezien hoor. Maar omdat je weg krabbelde kon ik jou niet meer ontwijken.'

 

Er zat in latere jaren zeker een ziekte in het water. De ziekte van Weil was dat. Ik heb wel eens een dode rat erin zien liggen. De naam bad Scheffer is bij de oude Glanerbruggers altijd bekend gebleven.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Situatieschets Bad Bosman.

 

 

 

 

 

Terug naar de naam bad Bosman. Want zo heette het bad eerst. D. Bosman was caféhouder van de Tolstraat 24 in Glanerbrug. Eind 1933 liet hij een groot gat graven in de grond achter zijn café met de bedoeling er een zwemgelegenheid van te maken. Hij plaatst er 16 badhokjes. Gescheiden voor dames en heren, met daarvoor betonnen spoelbakken en douches. Het bad heeft dan een totale oppervlakte van 2000 m2 . In het midden is een brug waardoor het bad wordt gescheiden voor zwemmers en niet zwemmers. Het water werd door een filter gereinigd. Op 23 mei 1934 schrijft hij gewoon dat hij van plan het bad te openen. Maar B en W vinden dat, volgens een politierapport niet goed. De annexatie van de gemeente Lonneker had nog maar net (1 mei 1934) plaatsgevonden. Bosman werd verzocht om nogmaals een verzoek tot openstelling in te dienen. Dat doet hij op 29 mei. Weer kwam er een politierapport. Daar werd in gesteld dat de aanvrager zelf geen zwemdiploma had. Doch Bosman had beweerd dat hij de zwemkunst voldoende beheerste om als badmeester te kunnen fungeren. Dat werd toegestaan. Doch hij was wel verplicht om binnen twee maanden een zwemdiploma te bezitten, of anders een gediplomeerde badmeester aan te stellen. De eerste badmeester, Johannes Tip, is na een ongeval 21 juni 1935 overleden. Zijn opvolger was ene (Bets?) Doze.

 

 

 

 

 

Ongeval bij het zwemmen.

 

De badmeester J. T., te Glanerbrug, kwam bij het duiken in aanraking met de bodem. Toen hij na geruime tijd weer boven kwam, maakte hij allerlei eigenaardige bewegingen met het hoofd. In zorgwekkende toestand is hij naar het R.K. ziekenhuis te Enschede overgebracht.

 

 

Leeuwarder nieuwsblad 25 - 06 - 1935.

 

 

 

 

Volgens een rapport van 21 juni blijken er nogal wat misstanden te zijn aan de badinstelling. Kortom, er waren nogal wat mankementen. Er bleek geen circulatie of reiniging van het badwater plaats te vinden. Het douchewater al dan niet met zeepresten werd gewoon weer in het bad geloosd. De toiletten bevonden zich niet op het terrein van de instelling, maar vlakbij het café. De weg er naar toe was een vies vuil zandpad. Er was een primitief ingerichte garderobe voor het bewaren van de kleding. De kleedhokjes waren niet voorzien van een vloer, maar uit een op het zand gelegde vlonder. Volgens het rapport, dat was opgesteld door Dr. W. H. Bloemendaal van Staatstoezicht op de Volksgezondheid, zou een zweminrichting vergunning geweigerd moeten worden. Doch verder dan dit rapport kwam het niet. Een intrekking van de vergunning komt er niet. Bosman heeft wel geprobeerd om diep grondwater op te pompen. Maar dat leverde bij lange na niet genoeg op om het water te verversen. Verdere middelen om het water te filteren en of om chloor aan het water toe te voegen waren eenvoudigweg niet voorhanden. Toch werd er door het gemeentebestuur nog weer een vergunning verleend. Zij het dat het gemeentebestuur stelde dat de beheerder er niet op moest rekenen dat een vergunning automatisch zou worden verlengd. De regels voor bad en zwembaden van de gemeente Lonneker zullen in de nieuwe gemeente Enschede opnieuw worden bekeken en vastgesteld.

 

Dit echter betekende niet dat het zwemplezier er minder om was.