Kerkgeschiedenis Enschede.

Deel 3.

 

Enschede algemeen, en een kort overzicht over de naam Gereformeerd.

 

De Afscheiding in Enschede heeft zich eigenlijk in drie fasen voltrokken. We zijn geneigd om te zeggen dat het een verlate Afscheiding of een vervroegde Doleantie is geweest. Ware het niet dat de Doleantie een meer georganiseerd gegeven is geweest. Hoe komt het dat de Afscheiding in Enschede later op gang is gekomen? Mogelijk doordat er in de Hervormde kerk in Enschede een aantal predikanten dienden die toch wel aan de behoudende kant waren. Dat waren de predikanten Ds. Kayser (1781-1827) en Ds. Hasselo(1807 – 1838). Deze moeten nog naar de inzichten van Dordt hebben gepreekt. Na deze predikanten, kwamen twee opvolgers die meer evangelisch waren in hun prediking. Dat waren de predikanten Ds. H.H. Evers (1828 – 1870) en Ds. H. ter Kuile (1840 – 1869). Ze zweefden met hun opvattingen tussen rechtzinnig en vrijzinnig. Fel moeten deze predikanten zich hebben gekeerd tegen de Afscheiding. Confessionele belijndheid wordt altijd als liefdeloosheid getypeerd, schrijft Dr. J. Wesseling in ‘De Afscheiding van Overijssel, blz. 173. Van de echte prediking naar de inzichten van Dordt is dan niets meer over. Als in 1855 Ds. W. Scheffer predikant wordt in de Herv. Kerk van Enschede is het dan ook alleen maar vrijzinnigheid wat in de kerk van Enschede de klok slaat De doorgaande Deformatie is in Enschede dan een feit geworden. En waar het Levende Woord niet wordt gepredikt gaat de gemeente dood. Tenzij?

Fase 1.

Ja, tenzij God ingrijpt. Hij gebruikt daarvoor vaak mensen. Ook in Enschede? Ja, ook in Enschede. Enschede was in de jaren 1860 een stadje in opkomst met circa 4500 inwoners. We moeten wel in rekening brengen dat Enschede geheel was omringd door het grondgebied van de gemeente Lonneker. Het oude stadje was in die tijd nog omringt door een moddersloot, die men gracht noemde. Deze gracht is vermoedelijk gedempt met het puinafval van de grote brand die Enschede trof op woensdag 4 mei 1862. 675 van de 798 woningen zijn toen in de vlammenzee verloren gegaan. En 116 van 134 percelen zoals pakhuizen kantoren en andere bedrijven. Het aantal daklozen wat die nacht in de openlucht moest doorbrengen bedroeg 3675. Met heel veel hulp uit alle delen van het land is de stad weer opgebouwd. Enschede veranderde in een paar uur tot een verschrikkelijke spookstad. Alles was zwart geblakerd.Heel veel leed onder de armoedige bevolking. Minister Thorbecke moet toen hebben gezegd: ‘Alles is voor overdrijving vatbaar, alleen de voorstelling van deze verwoesting niet.’ Door een grootschalige hulp en een enorme inspanning van het volk is de stad weer opgebouwd. Ruimer en grootser. Er werden handelsrelaties aan gegaan. In 1864 kreeg Enschede een stationsgebouw. Er kwam ook een telegraafverbinding tot stand. We kunnen nu wat lacherig doen over deze laatste feiten. Maar toen waren ze een teken van de economische vooruitgang.

Enschede schijnt een alleszins godsdienstige stad te zijn geweest. Iedereen was lid van een kerk. Het getal van kerkleden lag vrijwel gelijk aan dat van het inwonertal van circa 4500 personen. Maar lang niet iedereen ging naar de kerk. Ds. I. de Wolff zegt het zo in zijn boekje: Gods voortgaand Kerkwerk.‘Al te gemakkelijk offerde men de dag des Heeren aan allerlei genoegens ten koste van de kerkdiensten.Het leven was bovendien ruw. Enschede was althans vóór de brand berucht om zijn dronkenschappen en vechtpartijen, vooral tijdens de kermissen, die driemaal per jaar op de markt werden gehouden met publieke danserij en grote uitgelatenheid, een echt wereldse levensgenieting op laag niveau die een bepaalde openbaringsvorm was van een materialistische inslag, die Enschede eigen is.’

Toch, we schreven het al in het begin van dit hoofdstuk dat de Afscheiding zich in Enschede in drie fasen is voltrokken. Voor er een ontluiken van een nieuwe gemeente tot stand komt gebeurd er eerst iets anders. Of beter gezegd, het ontstaan van een nieuwe gemeente begint in het hart. Het is de Here God Die dat werkt door Zijn Geest. Ook in Enschede. Dat gebeurde bij Jan ten Brink en Hermen Kamp. (Zie ook de korte levensbeschrijving van deze beide mannen)

We moeten eerst iets zeggen over de Gereformeerde Gemeente onder het Kruis en de Christelijk Afgescheiden Gemeente. Beiden zijn voortgekomen uit de Afscheiding van de Nederlands Hervormde Kerk. In de Nederduits Gereformeerde kerk, zoals de Nederlands Hervormde kerk toen heette, was er al veel kritiek. Hendrik de Cock uit Ulrum kreeg van zijn gemeenteleden te horen dat zijn prediking te weinig diepgang had. Hij nam die kritiek heel serieus door zich te verdiepen in de geschriften van Calvijn. Openlijk leverde hij daarna kritiek. Enige tijd later, op 19 december 1833, werd hij door het kerkbestuur, van de inmiddels Nederlands Hervormde kerk geschorst. En weer enkele maanden later zelfs afgezet. Op 13 oktober 1834 scheidde Ds. H. de Cock en vrijwel zijn hele gemeente zich af van de Hervormde kerk. Op 14 oktober 1834 tekenden zij de Acte van Afscheiding of Wederkeer. De kerkelijke goederen moesten zij prijsgeven omdat die sinds de herstructurering, die koning Willem de ? in 1816 had doorgevoerd, eigendom waren van de landelijke kerk. Die regeling moest de oude kerkenordening van Dordt vervangen. Deze bovengenoemde zaken hebben er toe geleid dat er velen in het land zich hebben afgescheiden. Ze noemden zich in eerste instantie Gereformeerde kerk. Een deel van die kerken gingen er toe over, vanwege de vervolgingen, op een naamsverandering. Zij noemden zich Christelijke Afgescheiden Gemeenten. Een ander deel noemde zich Gereformeerde Kerken onder het Kruis. Zo ontstonden er na de Afscheiding twee kerkengroepen. Deze twee groeperingen hebben elkaar in 1869 weer gevonden. De naam werd toen Christelijk Gereformeerde Kerk. Anderen waren het hiermee niet eens en gingen verder als Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Amerika.

Een verlate Afscheiding in Enschede, of een vroege Doleantie? Het ontluiken van de Gereformeerde Gemeente onder het Kruis. En de instituering van de gemeente.

Het ontstaan van de Gereformeerde kerk in Enschede is eigenlijk piepklein begonnen. Begon de gereformeerde kerk in Tiel bij alleen maar Frans Willem van Dee in het Betuwse Ommeren. In Enschede begon het bij Jan ten Brink. Het is niet precies na te gaan wanneer dat is gebeurd. Wel waar dat is gebeurd. Dat gebeurt altijd in het hart, of nog beter, in de ziel van de mens. In dit geval van Jan ten Brink. En vrijwel gelijktijdig of enige tijd daarna bij Hermen Kamp. Deze beide mannen zijn met al hun tekortkomingen pioniers geweest in de opbouw en ontwikkeling van de Gereformeerde kerk in Enschede. Over hen persoonlijk kunt u meer vinden in een korte memorie.

Zie : http://hennepe.jouwweb.nl/kerkgesch-enschede-hermen-kamp

en : http://hennepe.jouwweb.nl/kerkgesch-enschede-jan-ten-brink

We beginnen de geschiedenis van de Afscheiding van deze streek in Almelo. In deze plaats was in november 1861 een gemeente gesticht die was ontstaan uit de evangelisatie van de kerken in Overijssel. Mogelijk is de kerk uit Borne evenzo ontstaan. Ook kunnen we denken aan het gezelschappen die iets lazen van oude schrijvers. Daarover is geen zekerheid te vinden. Ook is het mogelijk dat leden van de kerk van Almelo in Borne woonden. Hoe dan ook, in Borne was een Gereformeerde gemeente onder het Kruis. Het eerste teken daarvan is een brief die de gemeente van Borne heeft gestuurd naar de classis - vergadering in Zwolle en of Zwartsluis. Dat was op 6 maart 1861. Omdat de vergaderplaats zover van Borne lag, stuurde men een brief. Reizen in die tijd was een hele onderneming. Jan ten Brink en zijn echtgenote uit Enschede hebben zich in 1861 aangesloten bij de Gereformeerde gemeente onder het Kruis te Borne. Ook Hermen Kamp en zijn vrouw Geziena waren geen onbekenden in de gemeente van Borne. Geziena Luijerink was in Borne geboren. Ook zij hebben zich aangesloten bij de kerk van Borne. Jan ten Brink werd in 1865 gekozen en bevestigd als diaken in de gemeente te Borne. In 1867 werd hij ouderling. Kamp volgde hem op als diaken. Het wil niet zeggen dat ze ook elke zondag in Borne kerkten. De afstand was in die tijd erg groot. Alles moest immers te voet. In Enschede werd daarom ook veel vergaderd. Dat gebeurde veelal ten huize van de familie Kamp, maar ook wel eens ten huize van de familie ten Brink. Langzamerhand groeide zo een kring in Enschede die men rustig een wijk van de kerk van Borne kon noemen. Een behoorlijk aantal uit Enschede werden lid. Op 13 maart 1864 Gerhardus Roskam met zijn vrouw Miena Kristen. Gerhardus is twee jaar later overleden. Op 13 april kwam Gerrit Wissink en Catharina Wissink – Goorhuis. Op 28 september Jannes ter Horst met echtgenote Johanna ter Horst – ter Riet. Elk echtpaar met één of meerdere kinderen. Verder kwam met attestatie van de kerk van Zwolle binnen Evert Weerds. En op 12 oktober 1866 meldde zich de vrijgezel Gerrit Ohman. Langzamerhand groeide deze groep zodanig om als plaatselijke gemeente te worden geïnstitueerd. Deze instituering liet dan ook niet lang op zich wachten. Dat was op zondag 13 oktober 1867, na uiteraard de voorbespreking en approbatie door de kerkelijk instanties. Dat was een blijde dag voor het toch wel kleine onaanzienlijke groepje in die bakkerij van de familie Kamp aan de Zuiderhagen. Voorganger was consulent Ds. Engelberts van de kerk van Zutphen die preekte over 2 Cor. 8:5b. “Maar zij gaven zich eerst aan de Heere en daarna aan ons door de wil van God.” Ds Engelberts gebruikte de Statenvertaling.

‘Het gaat hier over de voorbeeldige liefde en ijver van de Macedonische christenen, die ondanks hun diepe armoede niettemin hun aandeel offeren voor de heiligen in Jeruzalem. De grondgedachte is, dat zij het offer van zichzelf brachten aan de Heere en aan de mensen door de wil Gods, en we behoeven er niet aan te twijfelen, dat de Prediker dit heeft aangewend op de afscheiding en het zoeken van de gemeen -schap der heiligen in het kerkverband, zoals dat impliciet beleden wordt in art. 28 Ned. Geloofsbelijdenis. Is het niet een grondpatroon voor elke reformatie.’ Aldus Ds. I. de Wolff in Gods voortgaand kerkwerk. Uitgave J. Boersma te Enschede.

Groot was de gemeente niet. Elf volwassenen en 19 kinderen. Onaanzienlijk in de wereld. Maar voor God wel degelijk van waarde, omdat men zich over gaf aan onze Here en Heiland Jezus Christus. De Heilige Geest had hun het geloof in hun harten gegeven. De gemeente groeide nog iets in aantal doordat Willem Lazonder met zijn vrouw Geziena Wilhelmina Schepers zich met hun 4 kinderen over kwamen uit Amsterdam. Verder kwamen binnen de familie Tobias Hendrik Riphagen met Maria Riphagen – van Brummen 1 kind uit Hattum maar behorend tot de kruisgemeente te Borne. Hermen Borkent. Deze is later in Enschede getrouwd met de weduwe Roskam – Kristen. Ook werden in deze tijd vier kinderen gedoopt. Te weten van de familie’ s ten Brink, Kamp, ter Horst en Wissink.

 

De Christelijk Afgescheiden Gemeente ( 1868 – 1869 ).

Fase 2. Gods wegen zijn ondoorgrondelijk. In Enschede openbaarde zich in dezelfde tijd, naast de Kruisgemeente nog een afgescheiden gemeente. Deze gemeente is ontstaan mede dankzij de evangelisatiearbeid van de zendingsleraar C. de Best. Deze broeder verscheen op 27 mei 1868 op de classis Holten. Hij had als standplaats Enschede. Hij kreeg toestemming om zitting te nemen. Vervolgens overhandigde hij een schrijven van de brs. uit Enschede met het verzoek om als gemeente te worden geconstitueerd. De classis Holten benoemde daarvoor een commissie bestaande uit de predikanten W. van der Kleij, W.P. de Jonge en de ouderling J. Nijland. Op 5 juli sprak s ‘morgens ds W. van der Kleij over Gods bevel aan Israel. Exodus 14: 15b. Ds van der Kleij had zijn preek in drie punten verdeeld. 1e De toestand waarin dit bevel kwam. 2e Wat nodig is te gehoorzamen. 3e De zegen aan de gehoorzaamheid verbonden. Na deze dienst vond de constituering van de gemeente plaats, en werd door de manslidmaten een kerkeraad gekozen. In de namiddag sprak ds. W.P. de Jonge de vergadering toe. Hij wees de aanwezigen, naar Handelingen 2: 41 – 43a, op haar lieflijk karakter en de krachtige invloed daarvan.Daarna werden de gekozen broeders bevestigd in hun ambt. Ook werd in dezelfde dienst door een 40 tal het Heilig Avondmaal gevierd. De gemeente was maar klein van getal. Ze kwam samen in een klein gehuurd zaaltje. Maar na een jaar moesten ze daar al weer uit. Het was eigendom van de vrienden van de evangelisatie Ned. Herv. ? Deze wilden het niet meer verhuren aan de Afgescheidenen. In de Wekstem en Bazuin zijn verschillende oproepen gedaan om de brs. in Enschede te helpen. Hoe dat verder is gegaan wat betreft de vergaderruimte is mij niet bekend. Het is ook niet zo belangrijk, want er stonden grote veranderingen op stapel. C. de Best is er dan niet meer bij. Hij is dan al leraar bij de gemeente te Gees-teren.

De Samenvoeging van 1869.

Veranderingen door de Here God gewerkt in de harten van Zijn volk. De reden om apart op te trekken van beide gereformeerde kerken was vervallen doordat koning Willem ??? er geen bezwaar meer tegen maakte dat de naam Gereformeerd weer werd gebruikt. Dat was eigenlijk de reden geweest dat beide groepen apart optrokken? De Kruisgemeenten kunnen we volgens Dr. R.H. Bremmer zien als het strijdbare en het bevindelijke Element in de Afscheidingsbeweging van 1834, en de Christelijk Afgescheidenen meer het mildere element. Lang is over deze vereniging in Enschede niet vergaderd. Eén kerkeraadsvergadering maar. Op de synode van Middelburg – Rotterdam van 24 juni 1869 werd besloten tot samenvoeging, en op 9 juli gebeurde dat in Enschede. Dat is heel snel als we kijken hoe dat ging bij het tot stand komen van de P.K.N kerken. Bovendien is de P.K.N. kerk een modaliteitenkerk geworden. En dat was bij de samensmelting van de beide Afgescheiden groeperingen niet het geval. Op de vergadering in Enschede waren vertegenwoordigd de ouderlingen J. ten Brink en J. Havercate en de diakenen H. Kamp, A. A. de Croes en G Ohman. In de notulen stond de volgende aantekening: ‘Na enige discussie overwogen te hebben, is de wederzijdse vereniging goed gevonden, en hebben zich de kerkeraden hartelijk en eendrachtelijk verenigd.’ Men ging toen verder onder de naam ‘Christelijk Gereformeerde Gemeente.’ Landelijk werd dat Christelijk Gereformeerde Kerk. Waar het in het voorgaande die discussie over ging is niet bekend. Besloten werd dat de leden die in Hengelo woonden bij Borne zouden behoren. En niet bij Enschede. Dit omdat Borne maar één uur lopen was, en Enschede circa twee uur. Dat de gemeente door de samenvoeging groeide had tot gevolg dat men moest uitzien een grotere vergaderlokaliteit. De kerkeraad nam in april 1870 een verstandig besluit. Men besloot om, in verband met de te verwachten groei, een kerk met pastorie te gaan bouwen. In de straat Achter het Hofje, dat nog net in de binnenstad lag, kon een stuk grond worden gekocht van de heer Ter Kuile voor de som van fl. 775, - De bouw koste fl. 5775,10.- dat werd verkregen door hypotheken van de fabrikanten. Op 6 augustus 1871 preekte er voor het eerst Ds. Klinkert uit Rotterdam. De gemeente bleef groeien. Regelmatig werden er nieuw ingekomen afgekondigd.

Omstreeks deze groeiperiode werd de gemeente opgeschrikt door het overlijden van ouderling ten Brink op de jonge leeftijd van 43 jaar en 8 maanden. J Brink was samen met H Kamp een grote steunpilaar voor de gemeente. Het is enerzijds bijzonder jammer dat ten Brink niet die geweldige groei heeft mogen mee maken. Anderzijds vond de Here God het genoeg voor hem en heeft Hij ten Brink op genomen in Zijn Heerlijkheid. Daar mag hij nu juichen voor Gods troon tot in alle eeuwigheid. De wasdom die God gaf in Enschede, is zeer groot geworden.

De predikanten die de gemeente dienden tot circa 1900:
Ds G. Strik. 7 december 1873 – 30 januari1876.
Ds. J. Graansma. 10 april 1877 – 4 juli 1881.

Ds. A. H. Op ’t Holt. 12 augustus 1883 – 30 mei 1886.
Ds. M. Schuurman. 9 oktober 1887 – 29 oktober 1893.
Ds. J. Gideonse. 5 augustus 1894 – 24 april 1905.

 

De bevolking van Enschede groeide zeer snel. Tussen 1890 en 1900 was het migratiepercentage het hoogst. Namelijk 31,53 %.

 

De Doleantie van 1886.

Fase 3. We schreven het al eerder. Gods wegen zijn ondoorgrondelijk. Hij vergaderd Zijn volk uit alle stam, volk, taal en natie. In 1886 kwam er een enorme reformatorische beweging op gang in de Nederlands Hervormde Kerk. Reformatorisch omdat ook deze beweging terug ging naar Gods Woord, de Belijdenisgeschriften en de Dordtse Kerkorde. Deze beweging heeft zich niet zonder meer afgescheide van de Nederlands Hervormde kerk. Men verbrak wel de band met de organisatie, maar men wenste wel in de kerk te blijven om zo van binnen uit aan het herstel van de kerk te werken. De Doleantiebeweging begon in Amsterdam. Daar werden in januari 1886 ruim 80 ambtsdragers geschorst omdat deze weigerden mee te werken aan de aan de hervormde kerkbesturen. Zeer sterk kwam in die tijd het modernisme opzetten via de Rijksuniversiteit van Leiden. En deze stroming nestelde zich behoorlijk in de Nederlands Hervormde kerk. Het modernisme is gebouwd op de moderne wetenschap. Het werd ook steeds duide- lijker dat Hervormde synode de leervrijheid toe liet. Sterker nog, ze als wettelijk en reglementair beschouwde. De Schriftgetrouwe gemeenten waren tegen deze infiltratie van vorm van vrijzinnigheid niet opgewassen. Kerkeraden konden de aanhangers van het modernisme niet tegen houden. Als een kerkeraad het toch probeerde deed een lid gewoon in een naburige gemeente belijdenis bij een vrijzinnig predikant. Daarna meldde hij of zij zich bij de plaatselijke kerkeraad. Ook waren er predikanten die geen waarde meer hechten aan de Doop in de naam van de Vader Zoon en Heilige Geest. Steeds werden er nieuwe doopformules bedacht. Kerkeraden stonden machteloos. Dit verontrustte de gemeente. Nou, uit verzet van kerkeraden en gemeente is hierdoor de Doleantie ontstaan. In de kerkeraad van Amsterdam hadden drie hoogleraren van de Vrije Universiteit grote invloed. Dat waren de heren Dr. A. Kuyper, Dr. F.L. Rutgers en Mr. A.F. de Savornin – Lohman. Van daaruit is onder andere de Doleantie ontstaan. Doleantie betekend: Klagend over het onrecht wat hen is aangedaan. In januari 1887 hield men in Amsterdam een kerkelijk congres. Daar heeft men het kerkelijk juk van de hiërarchie af geworpen. Later nam men de naam Nederduits Gereformeerd aan. Zonder Dolerend. De Doleantie gaf heel veel verdriet. De scheuring ging dwars familie’ s. Ging ook dwars door gemeenten van rechtzinnige signatuur. Ook het onderwijs en politiek ontkwamen er niet aan. De Doleantie beperkte zich niet tot bepaalde streken, maar voltrok zich over het gehele land.

 

Enschede. Doleantie en Vereniging.

 

In Enschede kwamen in november1885 de brs. J. Lasonder Gzn., B. Huckriede en A.G.W.A.D. Heusinkveld samen om te bespreken hoe en op welke wijze de gereformeerde leer in de gemeente de beste ingang kon vinden. Een gevolg van deze bespreking was dat er in januari 1886 weer werd vergaderd waarbij nog meer broeders waren genodigd. Op die vergadering is besloten dat men op geregelde tijden samenkom-sten zou beleggen om de kerkelijke situatie in het licht van het Woord van God en de Ned. Geloofsbelijdenis te bespreken. Later kwam daar nog bij de Heidelbergse catechismus, met eens in de drie weken een gedeelte uit de Heilige Schrift. Een soort studievereniging of mannenvereniging dus. Ook begon men de gereformeerde lectuur te lezen waaronder natuurlijk het wekelijks orgaan ‘De Heraut’, van Dr. A. Kuyper. Langzaam, maar zeker, werkte God bij hen het geloof in hun ziel. De ogen gingen open voor de misstanden in de Ned. Herv. Kerk. Sommigen begonnen aan te dringen om met de hiërarchie te breken en over te gaan tot reformatie. Op 16 oktober 1887 werd de ‘Vergadering van ondertekenaren der verzamellijst voor de kerk van Enschede’ geconstitueerd. Het aantal ondertekenaars bedroeg op die datum 21 mannelijke personen. Later kwamen daar ook nog wat vrouwen bij. Dit is het begin van de Doleantie in Enschede hoewel men nog wel lid was van de Nederlands Hervormde kerk in Enschede. Innerlijk was er wel een breuk. Op 19 december 1887 hebben de brs A.J. Elderink, J. Lasonder Gzn. En J. Schouwink na- mens de vergadering, een schrijven gericht aan de Hervormde kerkeraad. Daarin hebben zij o.a. aan de brs ambtsdragers van de Hervormde kerk verzocht om de reformatie in de gemeente weer ter hand te nemen. Op 14 januari 1888 komt daarop een afwijzend antwoordt. In maart is er wederom een schrijven van dezelfde brs. gericht aan de Hervormde kerkeraad met een inhoud van gelijke strekking als de vorige. Daarop is geen antwoordt binnen gekomen. Op 17 april is er s’ avonds een bidstond gehouden die werd geleid door Ds. Boonstra uit Zwolle. Op zondag 18 april zijn de brs. J. Lasonder Gzn. En A.J. Elderink geko- zen als ouderling. En de brs. D. Geerling en W. Assink als diaken. Op 14 mei zijn ze door Ds. Boonstra bevestigd in hun ambt. Daarmee is de Nederduits Gereformeerde kerk geïnstitueerd.
De gemeente zal circa 150 leden groot zijn geweest.
De predikanten die deze gemeente hebben gediend zijn:
Ds. C.J. Binsbergen 20 maart 1892 – 29 januari 1895.
Ds. D.J.B. Wijers 10 mei 1896 – 16 november 1899.
Ds. E. Prinsen oktober 1899 – 7 september 1933.

Zo ontstonden er twee Gereformeerde kerken in Enschede. De Christelijk Gereformeerde Kerk noemde men de A kerk. En de Nederduits Gereformeerde Kerk de B kerk. De kerkgeschiedenis eind 1800 loopt in Enschede parallel met die in het land. Op 17 juni 1892 vond er in Amsterdam een belangrijke vergadering plaats tussen de Afgescheidenen en de Dolerenden. Daar vond officieel de eenwording van beide kerken plaats. Men noemde zich De Gereformeerde Kerken in Nederland.

 

De eerste kerkeraadsvergadering werd gehouden op 1 juni 1888. Deze vergadering stond onder leiding van Ds. K. Fernhout uit Zwartsluis. Al vrij gauw heeft men een schrijven gericht aan de koning, de burgemeester en de kerkvoogden. In dat schrijven werd meegedeeld tot opzegging van het synodale juk voor de kerk van Enschede. Ook komt al vrij snel de verhouding tot de Christelijk Gereformeerde gemeente aan de orde Op 13 maart 1900 werd besloten dat de beide kerken zich zouden gaan verenigen. Op 24 april hielden beide kerkeraden apart hun laatste vergadering.

                  

 

 

                              De Oosterkerk aan de Wilhelminastraat te Enschede.

 

Zondags daarna is in de kerk aan de Wilhelminastraat een gemeenschappelijke dank en bidstond gehouden, die voor alle leden bestemd was. Daar spraken ook de predikanten van beide gemeenten Ds. Gideonse en Ds. Prinsen. Een aantal leden was het met deze Vereniging niet eens en hebben zich ontrokken. Deze zijn later verder gegaan als Christelijk Gereformeerde Kerk. Het feit dat de samensmelting in Enschede 8 jaar later is geschied kwam doordat er onenigheid is geweest betreffende de kerkbouw aan de Wilhelminastraat.Maar door al de menselijke zonden en zwakheden heen heeft de Here God Zijn kinderen in Enschede rijkelijk gezegend.

 

Literatuur: Gods voortgaand kerkwerk, Ds. I. de Wolff.
Het begon in een huiskamer, Dr. R.H. Bremmer.
Dispereert niet, A. en H. Algra.
De Afscheiding van 1834 in Overijssel. Deel 2.
De classis Holten/Ommen. Door Dr. J. Wesseling.
Nieuwe Nederlandse kerkgeschiedenis Deel ??. Ds. C.G. Bos.
Drs. W.A.E. Brink – Blijdorp.

 

 Egbert van de Haar, maart 2008.

 

 

Kerkgeschiedenis Enschede. Deel 4.