MET O.A. HET SCHIPHOLTGEBIED. EEN TRIEST VERHAALTJE VAN EEN BLAUWE BOK, ZWEMMEN IN DE BEEK, HET AAMSVEEN, HUTTEN BOUWEN OP DE BREM, PAARD OP HOL, DE W.C. WAGEN, GERARD DE DOOD, DE WINKELS IN DE BUURT. DOKTER OLDEBOOM EN DOKTER SCHUTTER. SPIELE MIEN MO EN DE PLIETSIEAGENT. HEEL VEEL SPELLETJES. HET EKERSDIEK.

 

           

 

De Straot ( Gronause straat) anno 1910. Een conté tekening van mij, Egbert van de Haar.

 

Glanerbrug is heel veel veranderd in de loop der jaren. Op 2 januari 1963 ben ik naar Tiel vertrokken. Tiel had wat Enschede toen niet had. Een woning en werk. Ik had tien jaar bij van Heek & Co, in Enschede, aan de Noorderhagen gewerkt. Daarvoor had ik 10 maanden bij het isolatiebedrijf van de firma Kooy aan de Parkweg gewerkt. Daar ben ik , met nog 15 anderen, ontslagen. Vanwege de Indonesische kwestie, ging het slecht met de firma Kooy.

In Tiel heb ik ruim 7 jaar bij de Koninklijke Metaalwarenfabriek van Daalderop gewerkt. In de Forceerderij. Een Bemeteldiploma gehaald. Daarna, omdat het bij Daalderop ook niet goed ging, 27 jaar bij de Post. Dat is mijn beste baas geweest. Omdat ik heel veel door de stad zwierf vanwege het werk, heb ik Tiel leren kennen als mijn broekzak. Maar het Glanerbrug van vroeger zit nog steeds diep in mijn hart. Ik heb daar een heel prettig gevoel bij. Het was of dat vroeger de tijd eventjes stil heeft gestaan toen ik er mijn jeugd heb doorgebracht. Wat was het rustig op de straat en in het dorp. Ik zal proberen om het één en ander op te schrijven. Uiteraard kan ik dat niet in een chronologische volgorde. Maar u kunt het wel plaatsen in een periode van 1937 t/m 1955. De mensen die ik bij naam noem hebben allemaal echt geleefd of leven nog. Maar velen van hen zijn uiteraard al overleden. Het is uiteraard niet mijn bedoeling om mensen te kwetsen, of verkeerde dingen over hen te schrijven. Dat zij verre van mij. Wel de lollige en of lachwekkende dingen. In mijn schrijven begin ik bij ons zelf. Daarna ga ik steeds meer de buurt in, vervolgens komt het dorp in het vizier.

Ik wens u allen veel leesplezier.

 

 

Ik ben geboren op 29 april 1937 in de Schipholtstraat 155 te Glanerbrug (Voorheen Gemeente Lonneker). De Schipholtstraat was een uitvalsweg naar richting het Aamtsveen. Maar als klein jongetje had ik daar nog geen weet van. Ik genoot van het spel achter het huis en in de tuin. Er was daar heel veel te zien. De vlinders, de vogeltjes, de bloemen, de slakken in de groentetuin. Vooral achter de groentetuin. Daar was het weiland met koeien van Overink. Zo af en toe brak er wel eens een koe door het prikkeldraad. Die malse kropjes sla leken veel lekkerder natuurlijk dan het gras uit het weiland. Maar zo’ n koe in je groentetuin dat kon natuurlijk niet. Hij werd er meteen weer uit gejaagd. Evert Postma heeft er wel eens met een stok achteraan gezeten. Ook mijn vader heeft er wel eens eentje achterna gezeten. Ook verder in de buurt gebeurde dat nogal eens. s’ Avonds, als Overink kwam melken werd hem wel verteld dat de afrastering weer stuk was. Overink repareerde het dan wel zo vlug mogelijk. Als hij het draad kwam repareren was er altijd wel gespreksstof met één of andere buurtbewoner. Met Overink kon je een goed serieus gesprek hebben. Overink was in die tijd al achter in het zestig. Maar hij was nog vrij vitaal.

Ik wilde als jongetje van zo’ n jaar of drie wel eens vogeltjes vangen. Mijn vader en moeder zeiden: ‘Dan moet je zout op hun staartjes leggen, dan blijven ze wel zitten.’ Dus kreeg ik mijn handje vol met zout en toog naar buiten. Maar de vogeltjes vlogen weg natuurlijk. Mijn vader en moeder zaten van achter het keukenraam lachend naar mij te kijken. Ik was behoorlijk teleurgesteld dat die gekke vogeltjes niet bleven zitten.

De poes van ons had jongen gekregen. Die zaten onder de kap van de divan. Dat vond ik wel prachtig. Maar mijn vader en moeder niet. Op een of andere manier waren ze wel snel verdwenen. Verder hebben we konijnen gehad, kippen, een varken, En een geitenbokje. Dat was een mooie blauwe bok. Een jong dier nog. Ik had dat van mijn opa Bunskoek gekregen. Mijn vader had mij al een bokkenwagen beloofd. Maar zover is het nooit gekomen. Mijn jongere broer Bert heeft wel eens de nog kleine horentjes gevoeld onder zijn achterwerk. Gelukkig was het maar speels. Wij lieten het aan een touw in de wei van boer Overink grazen. Op een keer heeft er een koe bovenop gestaan. Mijn vader zag het en heeft de koe weg gejaagd en het geitenbokje naar binnen gehaald. Het ging echter steeds krommer lopen. Ik vond dat heel erg. Op een keer vond ik hem dood in het hok in de schuur. Het was of mijn rustige wereldje was ingestort. Ik kreeg een geweldige huilbui. Bij mijn moeder op schoot heb ik kunnen uithuilen. Met mijn vader heb ik hem op de plek waar hij altijd liep te grazen begraven. In de wei van Overink dus. Later hebben mijn ouders mij verteld dat mijn vader het bokje uit zijn lijden had verlost. Ik had daar vrede mee omdat mijn ouders mij hadden verteld dat het beter was voor het bokje. Ik heb ook een hond gehad. Dat wil zeggen: mijn zus Cobie kreeg hem. Maar omdat mijn blauwe bok dood was gegaan zei ze dat de hond toen voor mij was. Lief van haar hoor. Het was een vlinderhondje. Teddy was zijn naam. Je kon hem vrijwel niets leren. Maar hij was wel slim hoor. Het eten wat hij thuis kreeg hoefde hij niet, maar bij de familie Wip haalde hij het oude brood uit de konijnenhokken. In de straat vloog hij achter alle fietsen aan. Toen hij ongeveer 7 jaar was is hij verdwenen. We hebben hem nooit meer gezien. Wel hoorden we later dat er een bruine hond onder de trein was gekomen. Mogelijk is Teddy dat geweest.

We hadden een grote eierpruimenboom in de tuin staan. Een paar jaar hadden we niet zoveel pruimen gehad. ‘Als hij volgend jaar weer niet veel pruimen geeft gaat hij eruit, zei mijn vader.’ Dat hebben we geweten. Teilenvol kwamen er af. De takken moesten aan alle kanten worden gestut. Verder hadden we kruisbessen, rode bessen, zwarte bessen, aardbeien, en oh, wat waren ze lekker, heerlijke frambozen. Het was wel uitkijken of er wormpjes in zaten. Onlangs heb ik gelezen dat de framboos nog meer vitaminen bevat dan een kiwi.

 

       

 

 

 

Het piep'nrekske van mien Va. Dit is een verzameling pijpen van mijn vader en schoonvader.

 

 

We woonden echt heel mooi. Kijk maar eens op: http://hennepe.jouwweb.nl/glanerbrug-het-schipholtgebied Een prachtig uitzicht over de weilanden en landerijen van (Lemerijs?) links, en rechts Harberink. Recht voor ons in de verte het Schipholtbos, met vlak daarachter de boerderij van Roolfs ( Roelofs?) Daarachter de boerderij van Overink. Deze boerderij stond meen ik nog voor een gedeelte op Duits grondgebied. Ik kan mij nog herinneren dat op een mooie, stille zondagmorgen, het kan ook op één of andere feestdag zijn geweest, er een orkestje in het Schipholtbos zat te musiceren. Ik meen dat het een accordeon was, en een trompet, en een klarinet, en een soort drumstel. Maar het kunnen ook wel andere instrumenten zijn geweest. Dat konden we vanaf ons huis niet goed waarnemen. Ze speelden mooie, vrolijke rustige muziek. Het klonk heel mooi vanuit het bos over de weilanden. De Duitsers zouden het ‘Der schönen Waldklank’ of zoiets hebben genoemd.

Wij als jonge jochies kregen het opeens in ons hoofd om maar eens in wei van Overink te gaan spelen. Die jongens waren o.a. Thijs ter Heide, Aaldert Ziel, Joop Schuite, en ik. Nou spelen was niet direct onze bedoeling. Er liep een jong paard in de wei, en wij kregen het plan om daar maar eens achter aan te hollen. Of nog beter, het paard wild te maken. Wij hadden buiten de waard (boer) gerekend. Overink dus. Deze kwam van achter het Schipholtbos hard aangerend op zijn sokken. Joop Schuite zag hem het eerst. ‘Doar kump Overink an. Hee is op zien sökk’ n. Verruit jongs wie mot mak’ n dat wie weg kumpt. Aanders kreg hee oons te pakk’ n. Hee is, geleuf ik, good hellig’ of zo iets zei Joop.

Als een stel hazen gingen wij er van door. Toen ik thuis kwam heb ik mijn klompen uit geschopt bij de achterdeur, en ben in de kamer gaan zitten. Flauw herinner ik mij dat ik nogal ijverig in de krant ben gaan lezen. Uiteraard viel mijn gedrag wel bij mijn moeder op. Op haar vraag wat er aan de hand was kon ik nog net antwoorden dat Overink ons achterna zat. Vlak daarna klonk er een behoorlijk gekrijs in de buurt. Een van de jongens had pech. Zijn moeder was niet thuis. De jongen was in de schuur gevlucht, maar Overink had dat gezien. Met een bulderende stem ging hij tekeer. Daarop volgde een enorm gekrijs en gekijf van een aantal huisvrouwen uit de buurt, onder wie mijn moeder. Overink deed er verstandig aan, nadat hij tot bedaren was gebracht en zijn verhaal heeft kunnen doen, om maar zo snel mogelijk te vertrekken. De jongen is mogelijk met schrik vrij gekomen. Mij is later wel goed de waarheid gezegd door mijn moeder. Mijn ouders vonden het onacceptabel dat wij een ander tot last waren. Laat staan dat we aan andermans spullen zaten. Bovendien mochten we dieren geen leed aan doen. Ook de andere jongens kregen er thuis een behoorlijk van langs. Ouders hadden toen veel meer gezag. Reken maar dat er door de ouders onderling behoorlijk over werd gepraat.

Toch was Overink altijd wel aardig tegen ons als kinderen. We wachten hem vaak op als hij s’ avonds de koeien ging melken. We mochten dan altijd met hem mee op de wagen. Bij de familie Rijnink of Reinink tegenover de slagerij van Rikus en Zus van Veen was de inrit naar het weiland. We mochten dan de koeien ophalen. Dat was niet zo moeilijk want als de dieren Overink zagen kwamen ze vaak al vanzelf. Bovendien hadden ze allemaal een naam. Annie, Mientje of Clara enz. Als hij ze bij de naam riep kwamen ze al naar hem toe. Na het melken gingen we met hem mee tot aan de beek. De wagen zat soms behoorlijk vol. Overink hield wel van kinderen. Maar zelf had hij er, meen ik, geen. Maar het kan ook zijn dat die al volwassen waren. Want Overink was zo’ n 20 a 25 jaar ouder als onze ouders. Overink was, meen ik, ook getrouwd met een vrouw die niet uit Twente kwam.

Tussen de weilanden door liep vanaf de kruising Keppelerdijk – Schipholtstraat de Dr. Stamstraat. Vanaf de Schipholtstraat stonden daar een paar huisjes in de Dr. Stamstraat. In het eerste huis woonde de familie Schuitemaker. Even verderop de familie Holl en Doeve. Aan het eind woonde de familie Bouwhuis. Voorin woonde de vrijgezel, Albert Kooi. Deze Albert Kooi is in de oorlog of er net na met mijn tante Cornelia van de Haar getrouwd. Het was toen in het vervolg ‘Ome Albert.’ De bruiloft werd gevierd bij café Richters. Er was geloof ik alleen maar bowl te drinken uit een grote wasketel of zoiets. Misschien dat er ergens een verborgen fleske voezel was verstopt. Het was in oorlogstijd of net er na, meen ik. Ome Albert Kooi en tante Cornelia zijn gaan wonen op het Ekersdijk.

 

    

Boven het huisje van de familie Bouwhuis.

Onder het uitzicht dat hun hadden richting het Schipholtsbos.

 

 

De familie Bouwhuis had een zoon die Alex heette. Alex had een mooi prieeltje bij het huis staan. Alex had daar een hele verzameling opgestopte vogeltjes in. Maar ook veel vlinders, torren en kevers. Het was daar heerlijk toeven. Roelof de Ruiter en ik hebben daar vaak in gezeten. We kregen van Alex zijn moeder dan een glaasje limonade. Maar we gingen ook wel eens met Alex, en nog wat jongens het Aamtsveen in. Uren lopen door het veen. Ik meen dat Wieger Roozeboom er bij was, Klaas Lof, Jan Wobben, Roelof de Ruiter en ik. Geert Vije was er meen ik ook bij. Die waren ongeveer even oud als ik. Wieger, Klaas, en Jan waren evenals Alex wat ouder dan Roelof, Geert en ik. Klaas Lof is geloof ik maar 27 jaar oud geworden. Hij was geopereerd aan de schildklier. Terwijl hij aan de beterende hand was, hij lag nog in het ziekenhuis, is hij vrij plotseling overleden. Hij woonde met zijn gezin in bij zijn ouders op no 145 in de Schipholtstraat. Hij liet een vrouw en een kind achter. Een meisje. Klaas Lof had ook een zuster, Margje Lof. Margje heeft met haar gezin, meen ik, nog gewoond in de Lonnekerweg. Nettie Lof was ook een zuster van hem, maar een heel stuk jonger.

De Dr. Stamstraat was voor een groot gedeelte een zandweg, met daar langs een mooie heldere beek. Wat hebben we toen veel gespeeld in dat heldere water. Stekelbaarsjes vangen. En als we het erg warm hadden, deden we onze bovenkleren uit. Deze verstopten we in het korenveld van boer Wevers. Alleen de onderbroek hielden we aan. Dat korenveld lag naast de school van toen meester Boswinkel of Klinkerd. In de beek bouwden we dan een dam. Zo kregen we meer diepte in het water. Uren hebben we zo gespeeld. Tot dat het tijd werd om onze onderbroeken te laten drogen door op de kant te gaan zitten. Daarna de bovenkleren er weer overheen, en klaar was kees. De dam braken we weer af. Op de Brem, vlak bij de boerderij van Harberink speelden we veel. Dat was, dacht ik, een stukje niemandsland. We bouwden er een hut. Rien en Joop Schuitemaker,Jan Hol, Geert en Joop Fije? Roelof en Gerrit van de Berg, Harm Moed, Roelof de Ruiter, Theo, Hille, Freek en Wim Wip. Gijsbert en Thijs ter Heide, Joop Schuite, dat waren de jongens uit de buurt. Aaldert Ziel in het begin ook nog. Maar die is, naar ik meen, in 1948, verhuisd naar Aalten. Hij woont nu in Winterswijk. En even verderop in de Schipholtstraat de jongens Henk Nijhof, Bertus Moed, of de Moed en Bertus Richters. We hadden een hut gebouwd. Dat wil zeggen: Uitgegraven in de grond. De hut was via een gangenstelsel bereikbaar. Het legerkamp was ook nog van sanitair voorzien. Een oude emmer zonder bodem diende als w.c. Deze was echter wel geplaatst aan de rand van het zogenaamde legerkamp, bij een slootje. Dat hoort zo. Toen één van de jongens voor de eerste keer gebruik maakte van het toilet, hebben we met z’ n allen toegekeken hoe of dat ging. Er was geen w.c. papier maar met wat gras ging het afvegen ook wel.

We gingen ook wel eens op oorlogspad tegen de jongens van de Dr. Stamstraat. Het was bij ons bittere ernst. We zagen er soms heldhaftig uit. Een afgedankte soldatenhelm. Een soldatenriem met tassen. Joop Schuitemaker had een helm op, maar wat nog veel heldhaftiger leek? Hij had een getekende snor. Ik had een paar afgedankte soldatenlaarzen. Ook wel eng hoor. Zo hadden we allemaal wel wat. Maar het oorlogje voeren duurde niet zo lang, want verschillende ouders bemoeiden zich ermee. Er waren namelijk al een paar gewonden gevallen.

Maar wat hadden wij een vrijheid om te spelen op straat. Eén keer in de week kwam de vuilniswagen. Dat was voor ons een hele belevenis. Meestal bijna vlak voor ons huis ging dan de achterkant van de wagen omhoog. Dit om het afval naar het voorste gedeelte van de wagen te krijgen. We vonden dat altijd een prachtig gezicht. De achterkant kwam dan nog boven de elektriciteitdraden uit. Het was natuurlijk wel zaak om zoiets niet onder de bedrading te doen.

Ik kan mij nog goed herinneren dat er eens een keer een paard op hol was geslagen. Het was,meen ik, van een schillenboer uit het Aamsveen. Het kwam vanaf de Vlodderstad. Het was geschrokken door het geblaf van een hond is mij verteld. Het dier ging er vandoor met een soort mestkar (strontkoar) achter zich aan. Vanaf de Vlodder ging de richting het dorp. In de buurt waar Witting woonde, ( het huis staat er geloof ik nog.) raakte het een paar lantaarnpalen. Overal hing de bedrading behoorlijk slap. Levensgevaarlijk was dat. Het paard is door iemand gegrepen in de buurt van de kruising Schipholtstraat – Schoolstraat. Er werd gezegd dat het Berend Jonker was die het had gegrepen. Maar dat weet ik niet zeker.

De w.c. ton werd altijd geleegd op het land. Dat was goede mest voor de te verbouwen groente. Bij de grote gezinnen vergat men wel eens te kijken of de ton al vol was. Je zag ze dan wel eens heel voorzichtig schuifelen, met krantenpapier om de handvaten, omdat de ton tot de rand toe vol was. Mijn moeder was daar heel secuur in. En voordat de ton weer in de w.c. kwam, werd het huuske grondig uitgeschrobd. Later kwam de w.c. wagen langs. Hoe vaak die kwam weet ik niet meer. Maar voor die wagen was onze belangstelling duidelijk minder.

De melkboer, Gerard de Dood, kwam langs de deur. Het paard wist precies waar de klanten woonden. Hij stopte steeds precies op de goeie plek. Verder stond het naar het leek veel te suffen. Maar als de hele klantenwijk was afgewerkt, tot ver in de Schipholtstraat Broekheenseweg, en Keppelerdijk, dan galoppeerde het paard in volle draf naar huis. Het rook de wei natuurlijk.

Mijn moeder vroeg een keer aan Gerard: ‘Heb ie nog yoghurt Gerrad?’

‘Nee, zei Gerard, wie hadd’n vedaag gin zoere melk. Wie kon’n dus gin yoghurt maak’n.

Er kon toen alleen maar yoghurt worden gemaakt als er zure melk was. De melkfabriek stond toen nog aan het begin van de Schipholtstraat, schuin tegenover de Gereformeerde kerk en school.

Gerard de Dood woonde, meen ik, in de Vosbultweg. Bij hem in de buurt woonde iemand die de naam Kerkhof droeg. Als ze elkaar tegen kwamen dan was het: ‘Dag de Dood. Dag Kerkhof.’

Als er iemand langs de deur kwam, dan was het vaak een boer. Zoals de melkboer, de greunteboer, de petreulieboer, de kolenboer, de lompenboer, de schillenboer. Maar de bakker was gewoon Albert Liefers, de slager gewoon slager, en de kruidenier gewoon kruidenier. En Jan Nijland was gewoon de boordjeskeal.

De wekelijkse wasbeurt gebeurde bij ons in de keuken in een zinken wasketel. Toen mijn zus Cobie en ik nog klein waren, gebeurde dat tegelijk. Maar toen we wat ouder werden moesten we om de beurt met een zinken wasbak naar boven. Ook mijn broer Bert en zusje Bea gingen dezelfde weg.

Onze haren wasten we met Fambro? En de vaat met Abro.

In elke straat in Glanerbrug had je altijd wel één of meerdere winkels. In de Schipholtstraat hadden we 6 winkels. Ibele Moed ( Spar). Jan de Ruyter, en Jan Schelhaas. Dat waren kruideniers. Miete en Bonne Kraak hadden met zoon Volker een tuinbedrijf. Kwekerij 'de Morgenster' was de naam. Rikus van Veen had een slagerswinkel, en daarnaast zat het lappenwinkeltje van Boerrichter. En aan het begin van de Schipholtstraat stond de melkfabriek. Daar schuin tegen over woonde dokter Oldeboom. Schuin tegenover ons woonde schoenmaker Budding. Daar hadden ze een prachtig mooi orgel in de voorkamer staan. In de Schoolstraat zat de groentezaak van Jonker, slager ten Tij, de kruidenierszaak van Jan en Sina Oort (Centra), de rijwielzaak van Arend. K. Wijma, de kolenhandelaar van Veen, en het bouwbedrijf Padberg. In de Dr. Stamstraat zat de kruidenierszaak van Prins. Deze had een reclametekst aan de zijkant op het winkelpand staan. ‘Niet voor het gewin, maar voor het gezin.’ Albert Prins, een zoon van de winkelier, zat bij mij in de klas. Hij kon heel goed leren. Ik denk dat het heel ver weg mogelijk nog familie van mij is. Maar dat is weer een heel ander verhaal. Op de Ekersdijk zat in die tijd Zephat de schoenmaker, slager van der Meulen, en mogelijk ook het loodgietersbedrijf van Vos. En niet te vergeten kapper Vaartjes en het tuinbedrijf van Hennie de Ruyter. Hennie de Ruyter was een oom van Roelof de Ruyter. Met Roelof speelde ik vaak. Ik heb daarom wel eens mee geholpen plantjes verspenen in de broeikas van ome Henne. Even verderop was het Zandboertje. Even voorbij het Zandboertje ging de bestrating van de Ekersdijk over in een zandweg. Aan de rechterkant woonde de familie Keuveker. Ook woonde daar een kleermaker. Die heeft voor mij eens een Manchester pak gemaakt. Het was een bruinroodachtige kleur. Iedereen vond het mooi. Maar, o wee die pofbroek. Ik had het er niet op. Maar in het bovenzakje van het jasje had ik een dopje van een vulpen gestoken. Zonder pen. Dat stond geleerd. Ook was er geloof ik nog de schoenmaker Bijlsma.

Ekersdijk is, denk ik, afkomstig van Eker. Dat was een heel zwaar beroep. Bundels eikenschors werden eerst gedroogd in de droogschuren. Daarna werden er kleine bundels van gemaakt geschikt voor de eekmolen. Daarna kon er looizuur uit worden gewonnen. Dat gebruikte men weer voor het looien van leer. Of dit ook in Glanerbrug heeft plaats gevonden weet ik niet. Maar de naam Ekersdijk heeft wel een betekenis in die richting. Het is altijd interessant om de betekenis van de straatnamen van je eigen plaats na te gaan. Je leert daar heel veel van over je eigen stad of dorp. Soms vindt je daarin de oorsprong van jou eigen woonplaats.

 

              

 Dr Oldeboom

 

Dr Schutter. 

Dokter Oldeboom en dokter Schutter waren in die tijd de huisdokters. Oldeboom, die een grote grijze baard had, reed op een motorfiets met een grote gummibal als toeter door het dorp. Schutter kwam eerst op de fiets. Later reed die ook op een motorfiets met gummibal door Glanerbrug. Maar dat heeft niet zo lang geduurd. Want, niet lang daarna had Dr. Schutter een auto met een dak wat open kon. Dokter Schutter deed graag kleine operaties. Daar stond hij om bekend. Toen hij een keer in een voetbalwedstrijd voor een liefdadigheidsdoel mee speelde kon de verslaggever van, mogelijk het dagblad Tubantia, het niet nalaten te vermelden dat ‘dr. Schutter als een chirurgmes door de vijandelijke linies heen sneed.’

Wat konden we in die tijd nog, zonder gevaar, spelen op straat. Eén of twee keer in de week kwam er een auto door de straat. Wel wat meer fietsen. Maar heel veel mensen liepen nog in die tijd. De meeste fietsen waren ook al gevorderd door de Duitsers. We voetbalden op straat. Al stonden er soms wel wat mensen op de loer om ons de bal af te pakken. Ze waren bang dat we een ruit zouden intrappen. ‘Denk om de glaz’n,’ riepen ze dan. En als we een lekke bal hadden, dan brachten we die naar Anton Heutink. Die had, meen ik, een rijwielzaak in de buurt van de horlogerie van Jan van Veen. Heutink, vonden wij, kon het beste onze bal plakken. Ik dacht dat het 40 cent kostte.

Ik heb een tijdje een leren bal gehad. Die had ik gekregen van mijn ome Dirk Bunskoek. Van mijn ome Kees Bunskoek kreeg ik een bewerkte varkensblaas. Hoewel de bal meer weg had van een rugbybal, hebben we er heel wat mee gevoetbald bij ons achter in de wei van de boer Overink. Daar hadden wij, op voorstel van Overink, als jongens in de buurt een stuk van gehuurd. Vijftig meter lang en twintig meter breed. Tien gulden per jaar betaalden wij ervoor. We gingen met een lijst langs de deur bij ons in de buurt. Het eerste gingen we naar mijn moeder. Dat had ze ook tegen ons gezegd dat we dat moesten doen. Die zette er voor een rijksdaalder op. Dat was een heel bedrag. De rest van de buurt kon toen niet achterblijven. Van elk gezin waar wij wat geld kregen mochten de kinderen van dat gezin op het veldje spelen. Boer Overing kreeg zijn 10 gulden. En wij hadden zowaar nog geld over voor een eventuele nieuwe bal. We hadden, op onze manier, ook een voetbalclub opgericht. Roda, was de naam. Recht op doel af, betekende het. Maar verder zijn we ook niet gekomen. Geen deelnemers genoeg. We hebben nog een keer gevoetbald tegen onze vaders. Dat was heel gezellig. De moeders en verdere families stonden toe te kijken. Wie er heeft gewonnen weet ik niet meer. Maar het was enorm gezellig.

Het tweede jaar ging het behoorlijk mis. Overink had het weiland verhuurd aan Spiele de Greunteboer. Inclusief ons gedeelte. Dat was nou niet zo slim. Spiele wilde ons uit de wei jagen. Maar wij vertelden dat we dat niet van plan waren.

‘De wei oet jong’s.’ riep hij.

‘Dat doot wie nie Spiele, riepen wij terug. Wie hebt dit ok huurd van Overink.’

‘Oonzin van jullie, verruit de wei oet,’ riep Spiele weer.

‘Nee Spiele, dat doot wie echt nie,’riepen wij weer terug.

‘Dan goa ik noar de plietsie,’ dreigde hij met een rood aanlopend hoofd.

‘Doo ie dat mar Spiele,’ zeiden wij.

Spiele heeft inderdaad de politie gewaarschuwd. Die kwam even later. De agent fietste bij de Bets en Marie ter Heide de gang in helemaal tot achter in het land. Hij riep naar ons dat wij uit de wei moesten gaan. Maar ik had intussen mijn moeder gewaarschuwd, want ik had het huurcontract in mijn spaarpot zitten. Moeder stond bij ons achter in het land te roepen dat wij in de wei moesten blijven.

‘Uit de wei,’ riep de agent.

‘Jong’s in de wei blie’m, ’riep mijn moeder even hard terug.

‘Uit de wei,’riep de agent weer.

‘In de wei,’riep mijn moeder weer.

Toen dat over en weer een paar keer was gebeurd zei de agent tegen mijn moeder: ‘Waar bemoeit u zich mee mevrouw?’

‘Met onze kinderen,’zei moeder er doodleuk over heen.

‘De jongens hebben een huurcontract van de boer,’zei moeder.

Toen de agent dat had ingezien vertelde hij dat hij eens eventjes met de boer moest praten. Het contract van ons was wel rechtsgeldig. Maar dat van Spiele ook. Het was dus dubbel verhuurd. Klein vergissinkje van Overink dus.

Spiele heeft het weiland het volgende jaar niet meer gehuurd. En wij als jongens ook niet meer.

 

HET C ELFTAL. HET EERSTE VAN EILERMARK.

SPORTLUST EN REIN TER HEIDE.

VEEL SPELLETJES OP STRAAT.

 

 

Ik zelf ben toen lid geworden van Eilermark. Met het c elftal zijn we enige tijd later ongeslagen kampioen geworden. Ik dacht met een doelgemiddelde van 78 voor en 6 tegen, of zoiets. Ik herinner mij nog een paar namen er van. Wolter en Gerrit Oord, Hein en Jannes Talman, Herman Slotboom, Herman Nijkamp, Thijs Schoenmaker, Herman Ten Thij, Job Schuiling, Frits van Lochem? Frits was ook reservekeeper, ene Eggert of zo iets. T. Erkelens en ik Egbert van de Haar. En als Keeper hadden we Jan Veldhuis of Olde Veldhuis. Die was echt goed. Ik was een rechtsbenige voetballer. Maar een van onze leiders, Jan Assink, Rudy van Voorst, ? Nijkamp? Of Jaap of Jan van der Ende, zette mij op de linkshalf plaats. ‘Ik kan niet met links, zei ik.’ Dan leer je dat maar was de boodschap van de leiders. Zodoende ben ik dus een tweebenig voetballer geworden. Overal inzetbaar in de achterhoede. En lekker stevig voetbal. Twee keer heb ik in de voorhoede gespeeld. Beide keren gescoord. Een keer per ongeluk. Maar ook een keer bewust raak. Ik had nog maar pas het links aangeleerd. We voetbalden met Eilermark vriendschappelijk in Gronau. Het was dus al op internationaal niveau. (haha). Ik kreeg op links de bal. Speelde mij vrij, en met een harde schuiver laag in de hoek was het raak. Nu zat er bij gebrek aan beter een soortement van camouflagenet achter het doel. Nou daar kwam een enorme stofwolk uit tevoorschijn. Ik heb later nog tegen de lat geschoten, en tegen de paal. En een keer in het zijnet. Allemaal met links. Met beide benen leren spelen is belangrijk, want dan kun je veel meer in het veld.

Met de jongens uit de buurt voetbalden we ook wel eens op het Hokkiesveld. Dat lag even voorbij de hoek van de Keppelerdijk – Haverkampweg. Dat was een heideveld met een armetierig voetbalveldje.

Toen ik dertien was zat ik op de school van meester Last. We deden mee met het schoolvoetbaltoernooi. We waren ingedeeld bij Enschede. We hadden een enorm goed elftal. Dat bestond voor een groot deel uit voetballers van v.v. Dolphia en Eilermark. We droegen vrijwel allemaal Eilermarkkleding. Blauw Wit dus. En wat waren we goed zeg! We eindigden op de tweede plaats van Enschede. De Minkmaatschool werd kampioen. Het toernooi vond toen plaats op het Vogidoveld aan de Tegelerweg? Een keer hadden we een tegenstander, ik weet niet welke school. Maar er was een middenvoor, tegenwoordig heet zo’ n iemand een, ‘Spits’. Hij werd Joko genoemd. Die hield enorm van pingelen en showen. Ik niet. En ik speelde toevallig stopperspil. Twee of drie keer heb ik hem de graszoden laten zien. Toen ging hij maar in de achterhoede spelen. Ik speelde zeer stevig voetbal, maar nooit gemeen.

In het eerste elftal van Eilermark speelden toendertijd: Keeper Willem Warringa,(wat was die goed zeg) Dirk Kloos (back). Verloor die niet een keer zijn kunstgebit in het voetbalveld? Joop? Koens (back), was vermoedelijk politieagent. Gerard van de Scheur. Verder ken ik nog Engelbert Dalenoord ( Die scoorde eens een keer uit een corner genomen van links met zijn rechterbeen). Klaas van Dam was een razendsnelle rechtsbuiten. Hij heeft eens een keer tijdens het voetballen zijn been gebroken. Ook was er de handige linksbenige Henk Olijve. Verder had je in de voorhoede Willie Perik ( een echte Dirk Kuyt hoor) Wolter Kelder een kleine razendsnelle linksbuiten. Ook Piet de Lange was een goede linksbuiten. Hij had een goed schot in zijn linkerbeen. Ook een handige linksbenige dribbelaar was Wim Dijkstra? Maar koppen, nee dat durfde hij niet. Hij had er wel een trucje voor. Heel snel het handje er tussen. Goal, dus. Maar owee, het werd gezien. Niet door de scheidsrechter, maar door zijn tegenspelers. Zij deden hun beklag bij de scheidsrechter. En ons Wimke was heel eerlijk. Het stond zelfs in de krant. Eén heb ik nog niet genoemd. Dat is Harry Hoepe. Hoepe was een echte strateeg in zijn tijd. Vol met techniek. Hij had een groot spelinzicht. Hij bracht zijn tegenstander vaak tot wanhoop. En als de bal onderweg naar het vijandelijke doel was liep Hoepe al te juichen. Hij wist dan al dat de bal het doel in ging. Verschillende van deze spelers speelden ook in het Oostelijk elftal. In de pauze klonk er altijd muziek uit de luidsprekers. Vaste prik was altijd de Koekoekwals op het pijploze orgel van Bernard Drukker. Ook de twee reebruine ogen, van de Selvera' s werd veelal ten gehore gebracht.

Eilermark speelde in die jaren in de tweede klas van de K.N.V.B. Dat was een vrij hoge afdeling. Betaald voetbal was er toen nog niet in Nederland. In Glanerbrug had je verder nog de voetbalverenigingen Glanerbrug, Avanti (R.K.) Sportlust (Prot. Chr.)

Onze buurman, Rein ter Heide was lid van Sportlust. Hij had veel voor de club over. Hij heeft heel wat schuurtjes vol met oud papier voor de club verzameld. Daardoor is hij, meen ik, ook een keer sportman van het jaar geweest. Ja, en als je dan later ook nog eens een tennisarm en weer later een voetbalknie krijgt, dan doe je de naam wel eer aan. Hele lieve mensen Rein en Lutske ter Heide.

Verder deden we verschillende spelletjes op straat, zoals pakvangertje, rover in de bos, mesje pinkelen, landje pikken, knikkeren, boompje verwisselen, hoepelen, vliegeren, tollen, schipper mag ik over varen, en verschillende balspelletjes. Ja, noem maar op. Vervelen? Dat was er echt niet bij. In die tijd zaten de mensen bij mooi weer vaak voor het huis. Het ging allemaal heel gemoedelijk. Iedereen praatte met elkaar. Och, er was ook wel eens ruzie natuurlijk. Maar dat was meestal ook zo weer over.

Alles was heel gemoedelijk. Als we met flink wat kinderen waren, speelden wij wel eens een bepaald soort spelletje. Precies recht voor ons huis was een rioleringsput in het midden van de straat. Twee gelijke groepjes kinderen stonden dan hand in hand tegenover elkaar. Onder het opzeggen van een versje liep men dan achteruit. De ene groep riep: ‘Bier bier kermelier ik heb een potje bier.’ De andere groep antwoordde dan: ‘La, la, kermela ik heb een potje la.’ Terwijl men dat opzegde liep men een paar stappen achteruit. Soms waren we zo ver van elkaar verwijderd dat we elkaar bijna niet meer konden horen. Zien ging soms nog net. Het was goed opletten, want één van de partijen kon namelijk onverwachts gaan sprinten. Wie het eerst op het putdeksel bij ons voor was had gewonnen.

 

HET MUZIKAALSTE DORP VAN HET LAND, AGENT KRABBE OP HET CONCOURS, OP N’ EN KERMIS MET DREE CEENT TE WEINIG, EN EEN SERENADE. EN ELEONORA.

 

 

De Fluitspelers.

 

Prachtig beeld van de Glanerbrugse beeldhouwer Martin Stolk.

Zie ook: http://shselcom.trimm.nl/commissies/werkgroep-glanerbrug/

 

 

Glanerbrug was ook het muzikaalste dorp van Nederland. Er waren in die tijd vier muziekkorpsen in Glanerbrug. Drie er van speelden in de hoogste afdeling. Kunst naar Kracht was een algemeen korps, Prins Hendrik R.K. Wilhelmina algemeen christelijk, en Juliana was gereformeerd. De eerste twee korpsen gingen altijd op zondag naar het concours, en Juliana en Wilhelmina uiteraard zaterdags. Als Kunst naar Kracht een eerste prijs haalde, met lof van de jury, dan werd het feestelijk binnen gehaald door Prins Hendrik. En andersom ook natuurlijk. Maar o wee, als er alleen maar een eerste prijs was behaald en geen lof van de jury. Dan werden ze niet feestelijk binnen gehaald. Dan droop iedereen stilletjes af, een ieder naar zijn eigen huis. Het was dan een afgang. Dat gold uiteraard ook voor Wilhelmina en Juliana. Maar als de volle buit was binnen gehaald, dan was het feest. Dan kwam de bus het dorp binnen. Het dak van de bus stond dan open. En daar boven uit de grote zware hoorn en nog wat instrumenten. Het was dan een getoeter van jewelste. Met gemak waren er dan een paar duizend mensen op de been.

Kunst naar Kracht heeft een keer een internationaal muziekconcours in Enschede gewonnen. Ik meen dat ze toen 119 punten hadden gescoord. 120 was toen het maximum.

Als je vroeger, in welke straat dan ook, door Glanerbrug liep hoorde je altijd wel ergens in een of ander huis iemand oefenen op een muziekinstrument. De Glanerbrugse bevolking was heel muzikaal.

Het mooiste vond ik altijd de serenades die werden gebracht als er een jubilaris was, of een echtpaar zoveel jaar getrouwd. Het mooiste bij de Chr. korpsen vond ik de koraalmuziek. Prachtig klonken dan de psalmen of Hymnen. En als er op een donkere avond ergens een serenade werd gebracht, dan liepen er ook lampendragers mee in het gelid van het corps.

Het christelijke corps ‘Wilhelmina’ vierde in 1951 haar vijftigjarig bestaan. Dat werd groots gevierd op een door de jubilerende vereniging georganiseerd concours. Dat vond plaats op het Bultserve. Een grote muziektent was vlak bij de grote vijver geplaatst. Dat klinkt mooi over het water. Dirigent was Jan van Veen. Juist, die van de horlogewinkel, hoek Veldstraat - Rijksweg. Het concours is, meen ik door Wilhelmina gewonnen. In de jury zat ook de componist Gerard Boedijn. Gerard Boedijn componeerde o.a. landelijke suites. Gerard Boedijn is geboren in 1893 te Hoorn, en overleed in 1972. Wilhelmina speelde een landelijke suite van genoemde componist. Het corps speelde dat echter zo mooi, dat Gerard Boedijn de dirigent Jan van Veen omarmde om hem te bedanken dat het zo voortreffelijk was gespeeld.

Uiteraard gaf het jubilerende corps ook een concert. Het publiek was massaal toegestroomd. Een paar duizend mensen zaten op het glooiende gazon achter de boerderij van Stolk. Agent Krabbe had dienst. Maar het was echt geen moeilijk publiek. Hij vermaakte zich dan ook uitermate met een aantal jongedames van circa 18, waaronder mijn zus Cobie. Verder waren er de zusjes Jongedijk? Luther Mansveld en Gait Hakse. Mooie onschuldige humor van een aantal blaoskes en jungskes die nog maar net dreug waar’n achter de oor’n met een jonge agent. Maar de orde moest wel worden gehandhaafd. Het werd daarom best moeilijk voor onze agent toen de jongelui probeerden agent Krabbe te verleiden om te praten tijdens het spelen van de muziek. Dat lukte de hen echter niet, want Krabbe was een keurige agent. Maar moeilijk had hij het er wel mee. Helemaal moeilijk werd het toen ter afsluiting van het concert, het Wilhelmus werd gespeeld. Als agent moet je dan in de houding gaan staan met de hand aan de pet. In de houding staan, terwijl je moeite hebt omdat je het lachen met moeite kunt bedwingen, vanwege die lachebekjes van die bakvisjes naast je. Maar als agent moet je staan voor je zaak niet?

Op dit concert speelde Wilhelmina ook de Slag bij Waterloo. En hoe! Rondom de muziektent werd heel veel vuurwerk afgeschoten. Rondom het corps was vuur en veel rook. Prachtig mooi. Een daverend applaus viel het jubilerende corps ten deel.

 

Zie voor de geschiedenis van het corps: http://nl.wikipedia.org/wiki/Muziekvereniging_Wilhelmina_Glanerbrug

 

Het korps Juliana (in de volksmond Juliaantje genoemd) oefende vaak in een zaaltje van de gereformeerde kerk in de Schipholtstraat. Het was niet zo’n groot korps. Maar mijn vader vond dat het wel ‘deurzetters’ waren. Want ze hielden wel stug vol.

Als het s’ avonds mooi weer was zaten wij altijd buiten achter het huis. Het was dan helemaal stil achter het huis. Alleen hoorden we in de verte de muziek van het korps, afgewisseld met een kikkergezang uit de wei van Overink. Maar als de muziek was gestopt en het kikkergezang verstomd, en de zon in haar purperode kleed was ondergegaan, dan werd het stil in de buurt en viel de rust van de nacht over ons mooie dorp Glanerbrug. In de verte hoorden we nog soms een waakhond blaffen op een boerderij. Af en toe het gesjerp van een krekel. Maar verder was er de behaaglijke rust en stilte in het dorp.

Eleonora liet ze zich noemen, geloof ik. Eleonora was de zangeres van de boerenkapel. Deze kapel speelde meer Egelandermuziek. Elionora was heel bekend in het dorp. Het was ook inde tijd dat Olga Lowina op haar hoogtepunt was. Elionora deed voor Olga niet onder.

De boerenkapel was onder meer ontstaan toen een gedeelte van, ik denk het corps 'Kunst naar Kracht' een actie hield om eieren te verzamelen voor de bejaarden in het dorp. Er werden toen van die boerenpolka liedjes gespeeld. Maar ook 'Wilhelmina' richte een boerenkapel op. Dat werd 'De Jongs oet't Ven.' Elionora werd de zangeres. En was Klaas de Kamper niet de eerste dirigent? Klaas trok de gekste gezichten naar het publiek als hij op de bhüne stond te dirigeren. Het publiek vond dat prachtig. Op het Bultserve werd ook een keer opgetreden. Bij welke gelegenheid weet ik niet meer. Mogelijk in de zelfde feestweek. De ouders van de zangeres waren er ook. De vader van Eleonora zei tot de zangeres: Ku’j nog een keer dat mooie liedje zing’n, joe’n Mo wil naor hoes hen, maar ze wil dat nog ne’n keer heur’n. Aldus gebeurde het.

Er was in die feestweek ook een kermis op het Bultserve. Hoewel mijn zakgeldbedrag niet erg hoog was, mocht ik wel van mijn ouders er naar toe. Zij het met een kleine financiële tegemoetkoming lukte dat wel. De draaimolen vond ik wel het mooiste. Ik ging daar het meeste in. En, het koste maar tien cent, en dat paste mooi bij mijn toch wel magere budget. Maar een keertje naar het steile wand rijden vond ik ook wel mooi. Maar daarna lonkte de draaimolen weer. Nog maar een keertje dan. Het kon er volgens mij er nog wel af. Maar, owee, toen de draaimolen volop in beweging was kwam de eigenaar om de tien cent te innen. En…. ik had maar zeven cent.

‘Ie hebt dree ceent te weinig, zei hij. Ie mot der dree ceent bi’j doo.’

Ik zei, ‘ik heb nie meer bi’j mie.’

‘Dan gao ie maar gauw naor huus om dee dree ceent op te haal’n, zei hij.

Ik heb de draaimolen mooi laten uitdraaien. Daarna was er voor mij de lol er af.

Op een drafje ben ik naar huis gelopen.

In de Bentstraat zat een man, met zijn familie, voor het huis te genieten van de zomeravondschemering.

‘Waorum loop ie zo hard, heb ie joen geeld op veur de kermis? Mo’j weer geeld haal’n bi’j joen Va en Mo?’

Ik zei jao. Maar ik rende hard verder.

Toen mijn Opa en Oma Bunskoek in de Beekhoek, 40 jaar waren getrouwd kwam Kunst naar Kracht een serenade brengen. Bij meester Bijsterbos hadden ze allemaal de fiets neer gezet. Vanaf daar marcheerden ze door het droge mulle zand in een grote stofwolk naar het feest. In de boomgaard brachten ze de serenade. Opa en Oma zaten in het mooie witte houten tuinmeublement. Na de serenade was het de keuken in voor een glas bier. In de kamer kregen ze een rokertje. Door de voordeur, die aan de zijkant van het huis zat gingen ze weer naar buiten, om vervolgens weer af te marcheren naar de fietsen. Een grote stofwolk achterlatend.

Een neefje van mij, Egbert Bunskoek, speelde mee in het korps.

Deze Egbert Bunskoek is later op 24 – 6- 1959 op bijna 19 jarige leeftijd verdronken in de Maas bij Roermond. Dat was tijdens de militaire oefening, Pantha Rei ( Alles Stroomt). Egbert Bunskoek is in Glanerbrug met militaire eer begraven. Zie ook op: http://hennepe.jouwweb.nl/in-memoriam-egbert-bunskoek

 

 

In Glanerbrug stond de tijd even stil. Deel 2.